نرگس

سؤال: آیا اعضاي خانواده موظف هستند درباره حلال بودن درآمد سرپرست خانواده تحقیق و بررسی کنند؟ جواب: اعضاي
، خانواده مکلف به تحقیق نیستند و تا یقین به وجود مال حرام در بین اموال حاصل نشود تصرف مانع ندارد. امام: استفتائات، ج 2
24 - سؤال: شوهر من نماز نمیخواند وخمس نمیپردازد: الف - آیا پولی را که از او میگیرم برایم حلال است . ص 49 ، سؤل 134
و یا باید خمس آن را بپردازم ؟ ب - حکم مواد غذایی که به منزل میآورد و یا لباسهایی که براي من و فرزندانم میخرد، چیست
؟ ج - حکم اقامت در خانهاي که او با این پول تهیه کرده است چیست ؟ جواب: تبریزي: براي شما جایز است. استفتاء فاضل: اگر
یقین نداشته باشد که عین آن پول و عین آن غذا و لباس متعلق خمس است، براي شما اشکالی ندارد و راجع به اقامت در خانه
چنین شخصی، اگر میتوانید او را نصیحت کنید و با او مدارا نمایید و اگر مؤثر نشد حکم دیگري دارد. استفتاء 25 - سؤال: آیا زن
و شوهر میتوانند طبق موازین شرعی و قوانین رسمی چیزي رابه یکدیگر بفروشند؟ جواب: هر یک میتوانند ملک شرعی دیگري
26 - سؤال: آیا مرد میتواند همسر خود را مجبور به فروش . را از او بخرد. امام - با استفاده از استفتائات، ج 2، ص 105 ، سؤال 85
اموالش نماید، مثلًا زن را وادار کند خانه یا ملکش را بفروشد؟ جواب: حق ندارد، و شوهر اختیار همسرش را (در اینگونه موارد)
ندارد و طرفین حقوق متقابلهاي دارند که باید عمل کنند . امام، استفتائات، ج 2، ص 78 ، سؤال 27 . تبریزي - فاضل - مکارم:
استفتاء. 27 - مسأله: اگر زن یا شوهر چیزي را به دیگري هبه کنند، تا زمانی که آن چیز موجود باشد میتوانند آن را پس بگیرند.
28 - مسأله: در صبح هر روز . لکن بنابر احتیاط مستحب بهتر است آن را پس نگیرد. امام - تحریرالوسیله، ج 2، کتاب الهبه، مسأله 8
زن مالک نفقه همان روز از مال شوهر میشود، البته به مقداري که در آن روز مصرف میکند. (موارد و مقدار نفقه زن در قسمت
حقوق ذکر خواهد شد، مراجعه نمایید.) بنابراین اگر مرد پول بیشتري به زن بدهد که او به اندازه نفقه خود از آن پول بردارد، زن
. زائد بر آن را مالک نیست و شوهر میتواند آن را از زن پس بگیرد. امام: تحریر الوسیله، کتاب نکاح، فصل فی النفقات، مسأله 10
تبریزي - فاضل - مکارم: استفتاء. 29 - مسأله: اگر مرد نفقه یک روز یا یک هفته و یا مثلًا یک ماه را یک جا به زن بدهد، و زن با
صرفه جویی و یا استفاده کردن از پولهاي دیگر، مقداري از این پول را پس انداز کند، زن مالک آن است و شوهر حق پس گرفتن
. آن را ندارد. امام: تحریر الوسیله، کتاب نکاح، فصل فی النفقات، مسأله 11 . بهجت: با استفاده از توضیح المسائل، مسأله 1897
تبریزي: با استفاده از توضیح المسائل، مسأله 2421 . فاضل: با استفاده از توضیح المسائل، مسأله 2480 . توجه: معمولًا مردها علاوه بر
نفقه زن مخارج بچه ها را هم به زن میپردازد، در مسأله فوق، زن فقط صاحب آن مقداري از پول میشود که در تفقه خودش
صرفه جویی کرده باشد. ولی صاحب مازاد بر مخارج فرزندان نیست. مگر آنکه شوهر آن را به زن تملیک کند. 30 - مسأله: اگر
مردي نفقه یک روز زن را نپردازد، در پایان آن روز به مقادر نفقه به گردن مرد، دین میآید و به زن مقروض میشود. چه زن آن
را از مرد طلب کرده باشد یا نه. 31 - مسأله: زن میتواند نفقاتی را که شوهر نداده در هر زمانی از او مطالبه کند، و اگر شوهر
نپرداخت، زن میتواند با مرجعه به حاکم شرع نفقه خود را از شوهر بگیرد، و در صورتی که شوهر نداشته باشد که نفقه را بپردازد
به او مهلت داده میشود که هر گاه توان پرداختن پیدا کرد بپردازد. امام - تبریزي - فاضل - مکارم: با استفاده از مدارك مسأله
قبل. بهجت: ( 6) امام: تحریر الوسیله، کتاب نکاح، فصل فی الفتضات، مسأله 10 بهجت: با استفاده از توضیح المسائل، مسأله 1897
32 - مسأله: اگر مردي نفقه زن تبریزي: با استفاده از توضیح المسائل، مسأله 2421 فاضل :با استفاده از توضیح المسائل، مسأله 2480
را نپردازد، زن میتواند از تمکین به شوهر خود داري نماید و همچنین میتواند نزد حاکم رفته تا او شوهر را با مجبور به پرداخت
مخارج زندگی زن کند و اگر دسترسی به حاکم ممکن نباشد، زن میتواند از اموال مرد به اندازه نفقه خودش بدون اذن او بردارد.
33 - مسأله: زنی که از شوهر اطاعت میکند (یعنی ناشزه نیست) . امام: تحریرالوسیله، کتاب نکاح، القول فی نفقه الاقارب، مسأله 14
صفحه 8 از 38 www.Ghaemiyeh.com احکام روابط زن و شوهر مرکز تحقیقات رایانهاي قائمیه اصفهان
اگر مطالبه خرجی کند و شوهر ندهد میتواند در هر روز به اندازه خرجی آن روز بدون اجازه از مال او بردارد و اگر ممکن نیست
چنانچه ناچار باشد معاش خود را تهیه کند، در موقعی که مشغول تهیه معاش است اطاعت از شوهر بر او واجب نیست. امام: توضیح
34 - مسأله: اگر مردي بعد از عقد از پرداخت ( المسائل، مسأله 2416 . تبریزي: توضیح المسائل، مسأله 2425 . فاضل - مکارم: ( 7
نفقه معذور شد (یعنی عذري که شرع آن را قبول کند) زن نمیتواند عقد را فسخ کند. بلکه اگر مرد میتواند نفقه زن را بپردازد
ولی نمیپردازد، زن میتواند طبق مسأله قبل عمل نماید. در هر حال یا حاکم از مال شوهر نفقه زن را میپردازد و یا اگر زن راضی
باشد حاکم از جانب شوهر طلاق را جاري میکند. امام: تحریرلوسیله، کتاب نکاح، القول فی الکفر، مسأله 10 . تبریزي - فاضل -
مکارم: با استفاده از مدارك مسأله قبل و استفتاء. 35 - مسأله: زن نمیتواند نفقه روزهاي آینده را از شوهرش طلب نماید. امام -
بهجت - تبریزي - فاضل - مکارم: استفتاء 36 - مسأله: نفقه را میتوان به صورت پول یا عین به زن پرداخت، مثلًا میتوان غذا را
پخته یا نپخته و یا پول آن را به زن داد و زن نیز مالک آن میشود و هیچکدام از طرفین حق ندارند دیگري را ملزوم به پرداخت یا
37 - سؤال: آیا مرد میتواند پولهایی را که . دریافت پول کنند. امام: تحریرالوسیله، کتاب نکاح، فصل فی النفقات، مسائل 13 و 14
زن با صرفه جویی در مخارج خانه پس انداز کرده، از زن طلب کند؟ جواب: اگر از نفقه زن بوده و زن با کم گذاشتن از خود
صرفه جویی کرده، خیر نمیتواند. اما اگر از مخارج بچهها بوده و یا عنوان دیگري داشته، بله میتواند پس بگیرد. امام - بهجت -
فاضل - مکارم: استفتاء 38 - سؤال: اگر خانمی ماهانه از شوهرش براي مخارج تغذیه خانواده پول میگیرد ولی هر ماه مقداري از
آن را پس انداز میکند، آیا میتواند بدون اذن شوهر براي خودش یا بچهها با این پول لباس یا چیز دیگري بخرد؟ جواب: اگر
شوهر ماهیانه را تملیک زن کرده، و اختیار مصرف را به او داده و یا ماهیانه نفقه خود زن است، بله میتواند بدون اجازه شوهر آن
را خرج کند. اما نسبت به مخارج فرزندان و یا غیر آن اگر صرفه جویی کند، باید از شوهر اجازه بگیرد. امام - بهجت - فاضل -
مکارم: استفتاء. 39 - مسأله: مخارج سفر زن اگر بیشتر از مخارج وطن باشد، با شوهر نیست، ولی اگر شوهر مایل باشد که زن را
سفر ببرد،باید مخارج سفر او را بدهد. امام: توضیح المسائل، مسأله 2415 . تبریزي: توضیح المسائل، مسأله 2424 . فاضل: توضیح
40 - مسأله: وسایلی همچون فرش، روانداز، پرده، وسایل منزل و هر آنچه را که مرد به عنوان نفقه در اختیار . المسائل، مسأله 2483
زن قرار میدهد اگر عین آن باقی باشد در ملک شوهر است. بنابراین اگر زن ناشزه شود یا طلاق داده شود، همه آن وسایل به
. شوهر مسترد میگردد. مگر آنکه آنها را به زن تملیک کرده باشد. امام: تحریر الوسیله، کتاب نکاح، فصل فی النفقات، مسأله 15
-41 سؤال: شوهر من اکثر حقوق خود را خرج دوستان و بستگان و پدر و مادرش میکند و من و بچهها را به شدت در مضیغه قرار
داده است آیا میتوانم در هر ماه بخشی از حقوقش را از او بگیرم تا آن را صرف دیگران نکند؟ جواب: شما میتوانید نفقه هر روز
خود را در صبح همان روز از او مطالبه نمایید و بر مرد نیز واجب است ابتدا نفقه زن و مخارج بچهها را بپردازد و اگر در آمد
42 - مسأله: . زیادتري داشت میتواند به دیگران ببخشد. امام: با استفاده از تحریرالوسیله، کتاب نکاح، فصل فی النفقات، مسأله 20
اگر مرد فقط به اندازه نفقه پول یا امکانات داشته باشد نمیتواند آن را به اقارب خود ببخشد، بله اگر بیش از نفقه داشت میتواند
43 - مسأله: تصرف در اموال شوهر بدون اذن او جایز . مازاد را ببخشد. امام: تحریرالوسیله، کتاب نکاح، فصل فی النفقات، مسأله 20
نیست مگر آنکه زن علم به رضایت او داشته باشد. و همینطور تصرف مرد در اموال زن . امام: با استفاده از تحریر الوسیله، کتاب
غصب، مسائل 6 و 7 . تبریزي: توضیح المسائل، مسأله 2424 . فاضل: توضیح المسائل، مسأله 2483 . در نتیجه: در صورتی که مرد
نفقه زن را میپردازد، زن نمیتواند بدون اجازه شوهر دست در جیب او کرده پول بردارد؛ و یا از وسائل او اعم از جوراب، انواع
لباس یا وسایل منزل یا هر آنچه که متعلق به شوهر است استفاده نماید. البته اگر زن بداند که شوهر راضی است میتواند در اموال
او تصرف کند، اگر چه اجازه نگرفته باشد. و هینطور مرد حق ندارد بدون اجازه زن در اموال او تصرف کند. مثلًا زینت آلات او را
بدون اجازه او بفروشد و یا اگر صاحب ملک یا مستغلاتی است آنها را بدون اجازه زن تصرف کند و… البته در این موارد، تصرف
صفحه 9 از 38 www.Ghaemiyeh.com احکام روابط زن و شوهر مرکز تحقیقات رایانهاي قائمیه اصفهان
در مواد خوراکی جهت خوردن استثناء شده است. زیرا در مواد خوراکی کافی است انسان علم به عدم رضایت صاحب مال نداشته
باشد ولی علم به رضایت او لازم نیست . 44 - مسأله: اگر منزل ملک شوهر باشد، زن اجازه ندارد کسی را که شوهر راضی نیست به
. خانه او بیاید، دعوت کند، اگر چه آن شخص از بستگان نزدیک باشد. امام: با استفاده از تحریر الوسیله، کتاب، غضب، مسأله 6
تبریزي: توضیح المسائل، مسأله 2424 . فاضل: توضیح المسائل، مسأله 2483 . در نتیجه: اگر شوهر بگوید راضی نیستم فلان شخص
را دعوت کنی، زن اجازه ندارد او را جهت آمدن به منزل دعوت نماید. البته اگر او خودش آمد بر زن واجب نیست او را به منزل
راه ندهد . 45 - مسأله: اگر منزل ملک زن باشد، شوهر نمیتواند زن را از دعوت بستگان و نزدیکانش نهی کند، مگر آنکه این کار
با حقوق مرد منافات داشته باشد. البته مرد می تواند به زن اجازه ندهد که از وسائل و یا از پول و یا امکاناتی که جزء اموال مرد
است استفاده نماید. امام - تبریزي : با استفاده از مدارك مسأله قبل. توضیح: از آنجا که مرد فقط داراي حقوق خاصی نسبت به زن
میباشد و اجازه ندارد در موارد غیر آن، زن را امر و نهی کند، بنابراین اگر به زن بگوید فلان شخص را به منزل دعوت نکن، در
صورتی که منزل ملک زن باشد، اطاعت از او واجب نیست. مشروط به آنکه این دعوت با حقوق مرد منافات نداشته باشد و یا مثلًا
اگر وظایف زن در خانه نسبت به مرد به واسطه این دعوت ترك نشود و یا موجب استفاده از وسائل و اموال مرد نگردد. اگر چه
بهتر است در این صورت رضایت شوهر را کسب کند. بنابراین، اگر این دعوت موجب هتک حرمت زن یا شوهر میشود و یا لطمه
به آبرو یا ناموس خانواده میزند و یا موجب میگردد که خداي نکرده تعلق زن نسبت به شوهر کم شود، در نتیجه حقوق مرد را،
مانند آرایش کردن یا دور کردن منافرات از خود و… را به خوبی اداء ننماید، دعوت کردن جایز نیست و زن باید شوهر را اطاعت
کند. 46 - سؤال: اگر زنی بدون اجازه شوهرش از پول یا مال او بردارد ولی میداند شوهرش راضی است، آیا گرفتن اجازه واجب
است یا به همین اطمینان میتواند اکتفا کند؟ و در صورتی که احتمال دهد او راضی است، حکم چگونه است؟ جواب: با احراز
رضایت مانعی ندارد. ولی در صورت احتمال جایز نیست . امام - بهجت - تبریزي - فاضل - مکارم: استفتاء. 47 - سؤال: آیا جایز
است زن از پولی که شوهرش براي مخارج خانه میدهد در منزل مجلس روضه یا ختم انعام و یا مانند اینگونه مجالس بر پا کند؟
جواب: اگر شوهر پول را تملیک زن کرده و اختیار مصرف آن را به زن داده، یا بداند شوهر راضی است مانعی ندارد والا جایز
نیست. امام - بهجت - تبریزي - فاضل - مکارم - استفتاء. 48 - سؤال: بر پا کردن مهمانی یا مجالس جشن میلاد ائمه علیهم السلام
و یا مجالس عزاداري بدون اجازه شوهر در منزل براي زن چگونه است؟ و اگر شوهر راضی نباشد حکم چیست؟ جواب: بدون اذن
شوهر جایز نیست و دعوت کردن بیگانه و ورود به منزل شوهر بدون اذن جایز نیست، مگر احراز رضایت شود. امام: با استفاده از
تحریر الوسیله، کتاب غصب، مسائل 6 و 7. بهجت - تبریزي - فاضل - مکارم: استفتاء. 49 - سؤال: آیا شرط بندي بین زن و شوهر
جایز است؟ جواب: اگر مراد از شرط بندي قمار و برد و باخت است، جایز نیست. بهجت - فاضل - مکارم: استفتاء نذر، عهد، قسم
-50 مسأله: نذر یا عهد زن بدون اجازه شوهرش صحیح نیست، اگر چه بخواهد از مال خودش آن را اداء کند. امام: تحریرالوسیله،
-51 ( القول فی النذر، مسأله 3 و توضیح المسائل، مسأله 2644 . بهجت: توضیح المسائل، مسأله 2136 . تبریزي - فاضل - مکارم: ( 8
مسأله: اگر شوهر به زنش اجازه داد نذر کند و او نذر کرد، نمیتواند نذر او را باطل کند؛ و یا نمیتواند مانع وفاي به نذرش گردد.
52 - سؤال: اینجانب کارمند هستم و ( امام: توضیح المسائل، مسأله 2645 . تبریزي: توضیح المسائل، مسأله 2654 . فاضل - مکارم: ( 9
حقوق میگیرم، آیا میتوانم بدون اجازه شوهرم مقداري از این حقوق را نذر کنم؟ جواب: نذر بدون اجازه شوهر باطل است. امام:
( کتاب استفتائات، ج 2، نذر، سؤالات 10 و 11 . بهجت: با استفاده از توضیح المسائل، مسأله 2136 . تبریزي: فاضل - مکارم: ( 10
-53 سؤال: من بدون اجازه شوهرم نذر کردم اگر خدا حاجت مرا بدهد، فلان مقدار پول در فلان مورد مصرف کنم و چند رکعت
نماز بخوانم و چند روز روزه بگیرم، ولی براي هیچکدام از شوهرم اجازه نگرفتم، مسأله را با او در میان گذاردم و او اجازه داد. آیا
نذر من با اجازه او درست میشود یا نه؟ جواب: نذر بدون اذن شوهر باطل است و اجازه بعدي آن را تصحیح نمیکند. امام: کتاب
صفحه 10 از 38 www.Ghaemiyeh.com احکام روابط زن و شوهر مرکز تحقیقات رایانهاي قائمیه اصفهان
54 - مسأله: اگر زن بدون اجازه شوهر قسم بخورد بعید نیست که قسم ( استفتائات، ج 2، نذر، سؤال 9. تبریزي - فاضل - مکارم ( 11
او صحیح نباشد لکن نباید احتیاط را ترك کند(وجوباً). امام: توضیح المسائل، مسأله 2673 . بهجت - تبریزي - مکارم ( 12 ) فاضل:
55 - مسأله: اگر شوهر از قسم خوردن زن نهی کند قسم او صحیح نیست . امام: توضیح المسائل، . توضیح المسائل، مسأله 2750
. مسأله 2672 . بهجت: توضیح المسائل، مسأله 2123 . تبریزي: توضیح المسائل، مسأله 2681 . فاضل: توضیح المسائل، مسأله 2749
مکارم: توضیح المسائل، مسأله 2301 . هبه 56 - سؤال: آیا زن میتواند از مال خودش بدون اذن شوهرش به کسی ببخشد(هبه کند)؟
. جواب: هبه او از مال خودش صحیح است حتی اگر شوهر او را نهی کند. امام: با استفاده از کتاب استفتائات، ج 2، نذر، سؤال 11
-57 سؤال: اگر زنی مهر خود را به شوهر ببخشد بعد پشیمان شود میتواند آنرا طلب کند؟ جواب: تبریزي: اگر مهر در ذمه شوهر
بوده و ابراء کرده نمیتواند مطالبه کند، و اگر عین خارجی بوده و بخشیده و در اختیار او قرار داده بنابر احتیاط نمیتواند پس
بگیرد. استفتاء فاضل: اگر مهریه بر ذمه شوهر باشد با بخشیدن آن دیگر جاي برگشت نیست. و اگر مهریه مانند خانه، زمین و امثال
آنها باشد و در اختیار شوهر قرار داده باشد میتواند رجوع کند و پس بگیرد. استفتاء. 58 - سؤال: اگر در عقد شرط شود پرداخت
مهریه از ناحیه شوهر ((عندالاستطاعه)) باشد، آیا زن میتواند علی رغم عدم قدرت شوهر بر پرداخت مهر، آن را از او طلب کند؟
جواب: فاضل: در صورت عدم قدرت زوج، زوجه نمیتواند مطالبه نماید. استفتاء. تبریزي: در صورت عدم استطاعت، زن نمیتواند
مهر را مطالبه کند حتی در لیله زفاف . استفتاء.