نرگس

اشتبا‌هاتی که در تربیت کودک مرتکب می شویم !
با وجود آنکه آموزش در زمینه تربیت فرزند این روزها به شکل مناسبی جریان دارد، هستند والدینی که برخی نکات ریز را فراموش می‌کنند و در تربیت فرزندشان اشتبا‌هاتی را مرتکب می‌شوند. بد نیست با هم برخی از این اشتبا‌هات را مرور کنیم.

در بیماری هم به مدرسه می‌رود
بله، من مادری هستم که صبر نمی‌کنم فرزندم بهبود کامل پیدا کند و زود او را به مدرسه می‌فرستم و همین می‌شود که از مدرسه با من تماس می‌گیرند و می‌خواهند که او را به خانه برگردانم چون تب دارد. متخصص اطفال به من گفته که 24 ساعت بعد از آنکه تب کودک فروکش کرد می‌توانم او را به مدرسه بفرستم.

اشتباه را کنار بگذارید: بیشتر بچه‌ها زیاد بیمار می‌شوند.
شخیص این‌که بیماری‌ آنها چیز مهمی است یا نه، سخت است. اگر هر بار که کودک احساس ناراحتی کرد در خانه بماند هیچ وقت خانه را ترک نخواهد کرد.

بهترش کنید: اگر کودک تب، تهوع و گلودرد دارد می‌تواند در خانه بماند. بعد از 24 ساعت استفاده از آنتی‌بیوتیک می‌تواند به مدرسه برگردد.

من اجازه چرت زدن نمی‌دهم
سال‌ها سعی می‌کردم دخترم را راضی کنم که بعد از ظهرها یک ساعت بخوابد و او هم از هر راهی استفاده می‌کرد که این کار را نکند، جیغ می‌زد، پایش را به زمین می‌کوبید و… بعدها فهمیدم که وقتی نمی‌خوابد شب‌ها راحت‌تر می‌خوابد. دیگر هروقت می‌خواست به خواب برود فورا او را با آهنگ‌های بلند بیدار نگه می‌داشتم.

اشتباه را کنار بگذارید: وقتی کودکان به 3 سالگی می‌رسند بهتر است خواب نیمروزی نداشته باشند. حتی در مورد کودکان کم سن‌تر اگر خواب نیمروزی باعث ایجاد اشکال در توانایی خواب آنها در ساعت 9 شب شود بهتر است این اتفاق نیفتد.

بهترش کنید: طی فرایندی که کودک‌تان عادت خواب نیمروزی را کنار می‌گذارد بهتر است بعضی روزها در طول روز فعالیت کمتری داشته باشد، مثلا کتاب بخواند یا نقاشی کند تا بدنش استراحت داشته باشد. او دیگر لازم نیست 11 تا 13 ساعت در روز بخوابد برای کودکان پیش دبستانی 9 تا 10 ساعت خواب کافی است.

سرش داد می‌زنم
دو هفته پیش مقداری رنگ را در اتاق گذاشته بودم و برای آوردن چای به آشپزخانه رفتم. 2 دقیقه بعد وقتی به اتاق برگشتم دیدم پسرم رنگ را به تمام مبل و البته صورتش زده است. من کلی داد زدم و او را سرزنش کردم!

اشتباه را کنار بگذارید: همه ما گاهی در مقابل فرزندان‌مان کنترل‌مان را از دست می‌دهیم. خبر خوب این است که گاهی بد خلقی کردن با فرزندان خوب است چون آنها می‌فهمند که والدین کامل نیستند.

بهترش کنید: اگر سر فرزندتان داد زدید از او معذرت‌خواهی کنید و توضیح مختصری به او بدهید. یک نفس عمیق بکشید، به این ترتیب نه تنها احساس آرامش می‌کنید بلکه الگوی مناسبی برای کنترل خشم به کودک‌تان می‌دهید.

نمی‌گذارم چیزی را با دیگران تقسیم کند
بردن بادبادک به پارک ایده خوبی بود اما چند دقیقه بعد که بچه‌های دیگر پارک بادبادک پسرم را دیدند خواستند که آن را بگیرند. پسرم حین اینکه بقیه می‌خواستند بادبادکش را بگیرند داد می‌زد و من با اینکه معمولا همه چیز را نوبتی می‌کنم در این مورد این کار را نکردم و احساس بدی داشتم.

اشتباه را کنار بگذارید: کودک از 20 ماهگی مفهوم اشتراک‌گذاری را می‌فهمد اما مهم نیست فرزند شما چند ساله است اما بهتر است وسایل بازی را به جایی که بچه‌های زیادی هستند، نبرید.

بهترش کنید: با انتظار بیش از حد فرزندتان را ناامید نکنید. در این میان زمان بازی بعدی او را آموزش دهید. زمان در نظر بگیرید و توضیح دهید که مثلا علی می‌تواند با اسباب‌بازی بازی کند تا وقتی که صدای «بیپ »بیاید و بعد نوبت توست. این زمان را طولانی نکنید.

از چه سنی برای کودکان موبایل بگیریم؟
پیشرفت علم همیشه هم خوب و سازنده نیست. یعنی همه مسایل دنیا دو صورت دارند: منفی و مثبت. فناوری هم اینگونه است. انیشتین جمله جالبی در این مورد دارد که می گوید: «من از روزی می ترسم که تکنولوژی از تعامل انسانی پیشی بگیرد. چنین روزی، جهان نسلی از احمق ها خواهد داشت.» این جمله بار مفهومی بالایی دارد. همه از تکنولوژی در جهت بهبود امور استفاده می کنیم اما اگر قرار باشد همه زندگی ما را فرا بگیرد، فاتحه انسانیت و مهربانی را باید خواند.

از چه سنی برای کودکان موبایل بگیریم؟
موبایل یکی از محصولات فناوری است که مزایای بیشماری دارد. به ویژه در این عصر که موبایل تقریبا همه کار می کند و علاوه بر تلفن، دوربین، کامپیوتر، حسابدار و … نیز هست . اما همین موبایل دوست داشتنی که نفس بسیاری از ما به آن وابسته است برای کودکان مضر و مخرب است. متاسفانه خیلی از والدین در مورد اینکه فرزندان کوچک آنها گوشی موبایل دارد، با افتخار صحبت می کنند. کودک ۵ یا ۶ ساله ای که گوشی هوشمند به دست می گرد آیا واقعا از محدودیت ها و روش های استفاده آن آگاهی لازم را دارد؟ آیا پدر و مادر او احساس نمی کنند نباید این وسیله از این سن کم در اختیار او قرار بگیرد؟

البته برخی از والدین برای استفاده از موبایل برای فرزندان خود محدودیت تعیین می کنند و مثلا فقط دو ساعت موبایل در اختیار او قرار می دهند.

اما برخی از والدین از اینکه تا قبل از سن ۱۲ – ۱۷ سالگی برای فرزند خود موبایل تهیه کنند، اکراه دارند. برخی از خانواده ها از اینکه موبایل در اختیار فرزند خود قرار دهند می ترسند زیرا هراس دارند مبادا باعث انحراف او بشود.

واقعیت هم این است که والدین نباید به فرزندان دبستانی یا دوره راهنمایی خود موبایل بدهند زیرا با این کار این آزادی را به آنها می دهند که وارد شبکه های اجتماعی آنلاین شوند. یا متاسفانه با دوستان نامناسب ارتباط های مخفیانه داشته باشند. وقتی یک گوشی هوشمند در اختیار یک نوجوان باشد، او به طور دایم به اینترنت دسترسی دارد و اینترنت نیز با همه خوبی ها، سایت هایی دارد که برای فرزندان ما به هیچ وجه مناسب نیستند.

بهترین سن برای خرید گوشی برای فرزندان، دوره دبیرستان است. دختر و پسر در این سن دیگر کودک نیستند و می توانند تا حدی خوب را از بد تشخیص دهند.

اختلاف سنی با فرزندانمان را چه کنیم؟
با افزایش سن ازدواج، کاملا طبیعی است که اختلاف سنی پدران و مادران و نیز فرزندان بیشتر و بیشتر شود و گاهی به بیش از سی و پنج سال هم برسد. وجود این میزان اختلاف سنی منجر به اختلاف در نوع گفتار، کردار و حتی دیدگاه والدین و فرزندان می‌شود.

به گزارش جام جم، اگر به نکاتی که در ذیل اشاره می‌شود، توجه کنیم بهتر می‌توانیم همپای کودکان خود باشیم.

عشق ورزیدن
می‌توانید با کودکتان رابطه خوبی برقرار کنید، به شرط آن که اجازه بدهید عشق و محبت شما را نسبت به خودش احساس کند. محبت قلبی به تنهایی، برای ارضای خواسته‌های درونی کودک کافی نیست.

او به عشق و محبتی نیازمند است که آثارش در رفتار و گفتار پدر و مادر نمودار باشد. بچه‌ها از نوازش، بوسه و تبسم و حتی از آهنگ محبت‌آمیز سخنان شما احساس آرامش می‌کنند و اعتماد به نفسشان تقویت می‌شود و درمی‌یابند که در زندگی، افرادی هستند که بدون هیچ گونه انتظاری، عاشقانه آنها را دوست دارند و از آنها حمایت می‌کنند، اینجاست که به خودشان می‌قبولانند با وجود این افراد هیچ گاه تنها نخواهند ماند.

وقتی به فرزندتان اظهار محبت می‌کنید او به شما و محیط خانه علاقه‌مند می‌شود و کمتر پیش می‌آید، جذب دوستان ناباب و مواد مخدر شود و به لحاظ روحی و جسمی نیز فرد سالم‌تری خواهد بود. پس همیشه به فرزندتان محبت کنید و بگویید که دوستش دارید و عاشقش هستید، اما باید بدانید که اظهار محبت وسیله تربیت است و نباید مانع تربیت شود.

بنابراین والدین باید حساب عشق به فرزند را از تربیت جدا کنند، او را صمیمانه دوست بدارند ولی عیوب و رفتار نادرستش را با روشی عاقلانه اصلاح کنند، زیرا فرزند شما همیشه کودک باقی نمی‌ماند.

کشف علایق مشترک خود و فرزندان
ممکن است شما به دلیل اختلاف سنی که با فرزندتان دارید، برای برقراری ارتباط خوب و صمیمانه با او، مشکلاتی داشته باشید. در این مواقع بهتر است به دنبال نقاط مشترک بین خود و فرزندتان باشید. مثلا شاید هر دوی شما وقت‌تان را برای خواندن کتاب، ورزش یا دوچرخه‌سواری صرف کنید. بنابراین سعی کنید علایق مشترک خود و فرزندتان را بیابید و با استفاده از وجود این علایق، رابطه دوستانه‌ای میان خودتان ایجاد کنید.

گام دیگر این است که بدانید فرزندتان چگونه وقتش را می‌گذراند و مشغول انجام چه نوع کار و فعالیت‌هایی است. زمانی را هر چند کوتاه به او اختصاص بدهید و در کارها و فعالیت‌هایی که دوست دارد، شرکت کنید. حتی می‌توانید دست فرزندتان را بگیرید، به پارک بروید و همپای او روی چمن‌های سرسبز بدوید، گل‌های رنگارنگ را نوازش کنید، بلند بلند بخندید و آواز بخوانید و درباره موضوعات مختلف با هم صحبت کنید و از این که در کنار یکدیگر هستید لذت ببرید. این نکته حائز اهمیت است. اگر چند تا بچه دارید برای هر کدام از آنها زمانی را جداگانه اختصاص بدهید.

صبور بودن
اگر یک روز سخت و پرمشغله را پشت‌سر گذاشته‌اید، لطفا تلافی آن را سر بچه‌ها در نیاورید. همه ما در زندگی روزهای سخت و پرکار داریم، ولی باید آرامش خود را حفظ و راهی برای کاهش خستگی روزانه پیدا کنیم.

سعی کنید وقتی کنار افراد خانواده بویژه کودکان هستید، شاد و پرانرژی باشید، زیرا بچه‌ها پدر و مادر شاد و پرانرژی می‌خواهند، نه پدر و مادر خسته و عصبی.

این نکته مهم است، زمانی که فرزندتان با شما صحبت می‌کند مدام کلام او را قطع نکنید، چراکه احساس می‌کند تمایلی به شنیدن حرف‌هایش ندارید، لذا از حرف زدن با شما دلسرد می‌شود. همیشه سعی کنید صبور باشید و به حرف فرزندتان بدقت گوش کنید، زیرا این گونه به او می‌فهمانید، آن قدر برایش ارزش و احترام قائلید که حاضرید تمام حرف‌هایش را بشنوید. با این روش می‌توانید متوجه مشکلات ریز و درشت فرزندتان بشوید و بموقع به او کمک کنید. به اهداف و احساساتش احترام بگذارید و همیشه به او بگویید چقدر دوستش دارید.

بازی کردن
کودک بازی کردن با پدر و مادرش را دوست دارد و همین را یکی از دلایل محبت می‌داند. در ضمن بر اثر همین بازی‌هاست که علایق ذاتی کودک و اخلاق و رفتار اجتماعی و فردی او شکل می‌گیرد. به این ترتیب یک راه درست برای تقویت روابط بین شما و فرزندتان این است که با او بازی کنید و قاه قاه بخندید. اجازه ندهید مدام با رایانه بازی کند.

بازی‌های زمان کودکی خودتان را به او یاد بدهید. زمان بیشتری را با فرزندتان سپری کنید. او به وجود شما در کنار خود احتیاج دارد.

حتی می‌توانید بازی‌هایی را انتخاب کنید که تک‌تک افراد خانواده بتوانند در آن شرکت کنند، مثل بازی اسم فامیل یا منچ … گاهی اوقات با هم به پارک محل بروید، سوار تاب شوید، از پله‌های سُرسُره، بالا بروید و با هم سر بخورید و کلی خوش بگذرانید. وقتی در کنار فرزندتان هستید با تمام وجود کنارش باشید تا او هم وجود شما را در کنار خود احساس کند و شاد باشد.

نظم و قانون حاکم بر خانواده
بهتر است بچه‌ها در خانه‌ای بزرگ شوند که قانون داشته باشد. خانه‌ای که در آن نظم و قانون نباشد، بچه‌ها آزادانه هر کاری را که دوست داشته باشند انجام می‌دهند، مثلا تا هر ساعتی که بخواهند پای رایانه می‌نشینند و بازی می‌کنند یا تا نیمه‌های شب تلویزیون تماشا می‌کنند و… .

اگر می‌خواهید رابطه خوبی با فرزندتان داشته باشید، باید قوانین خاصی تعیین و این قوانین را به طور ثابت اجرا کنید. برای مثال، ساعات خاصی را برای دیدن برنامه‌های تلویزیون یا بازی‌های رایانه‌ای تعیین کنید یا انجام بعضی کارهای خانه را بر عهده فرزندتان بگذارید، البته کارهایی که در حد توانش باشد.

ممکن است ابتدا کمی خسته شود و غر بزند، اما بعد متوجه می‌شود شما به او اعتماد کرده‌اید که انجام برخی از کارها را به او سپرده‌اید. در نتیجه خوشحال می‌شود و احساس مسئولیت می‌کند و در آینده نیز فرد مسئولیت‌پذیری می‌شود.

این نکته مهم است که اگر گاهی فرزندتان نتوانست کارها را در حد عالی انجام بدهد، او را تنبیه نکنید، سرش غر نزنید و نگویید تو از عهده هیچ کاری برنمی‌آیی، زیرا اعتماد به نفسش را از دست می‌دهد، بنابراین فرصت دیگری به او بدهید و کمکش کنید تا کارش را درست و دقیق انجام بدهد.

احساسات کودک را این‌گونه پرورش دهید

برخی از کودکان دیر با دیگران گرم می گیرند، آنها قبل از آنکه از یک مهمانی لذت ببرند نیاز دارند موقعیت را ارزیابی کنند اما برخی کودکان درونگرا هستند و نیاز دارند زمانی را با افکارشان تنها باشند.

به این کودک « برچسب » نزنید!
برخی از کودکان دیر با دیگران گرم می گیرند، آنها قبل از آنکه از یک مهمانی لذت ببرند نیاز دارند موقعیت را ارزیابی کنند اما برخی کودکان درونگرا هستند و نیاز دارند زمانی را با افکارشان تنها باشند. اشتباه نکنید. کودکان درونگرا می توانند مهارت های اجتماعی بسیار پیچیده ای را بیاموزند و از بودن در کنار دیگر بچه ها لذت ببرند. آنها فقط نمی خواهند مرکز توجه باشند. فقط باید بدانید چطور با آنها رفتار کنید.

به او احترام بگذارید
نه تنها باید او را برای آنچه که هست قبول کنید بلکه باید به او احترام بگذارید. تا زمانی که این رفتار در او نهادینه شود باید توجه کافی به او داشته باشید. کودکان درونگرا می توانند مهربان، متمرکز و بسیار اهل مشارکت باشند.

به او برچسب نزنید
اگر کودک شما خجالتی است به هیچ عنوان به خودتان اجازه ندهید او را با این لقب صدا کنید. او عصبانیتی را تجربه خواهد کرد که جزو یک صفت ثابت در او می شود، نه یک احساسی که می تواند بر آن کنترل داشته باشد.

او همچنین می داند که خجالتی بودن در جامعه مورد انتقاد است. وقتی دیگران در مقابلش او را خجالتی می نامند سعی کنید به آهستگی آن را بازسازی کنید و مثلا بگویید «سارا دوست داره وقت خودش رو برای موقعیت های جدید صرف کنه.»

فکر نکنید ارثی است
اگر شما درونگرا هستید سعی نکنید سابقه خودتان را روی فرزندتان اعمال کنید. درونگرایی شما ممکن است در جوانی شما را آزار داده باشد. تصور نکنید این می تواند نمونه ای برای فرزند شما باشد یا او نمی تواند مسئولیت رسیدگی به امورش را داشته باشد. او از پس کارهایش برمی آید و با این کار رشد می کند. بهترین کاری که می توانید برای او انجام دهید این است که کمکش کنید از خصوصیاتش لذت ببرد و اعتماد به نفس داشته باشد و به او آموزش دهید با جنبه های چالش برانگیز طبیعت خود کنار بیاید.

آرام حرکت کنید اما حرکت کنید
اگر کودک شما نسبت به امتحان کردن چیزهای جدید یا ملاقات با افراد جدید بی تمایل است، او را به تدریج در معرض تجربه های نو قرار دهید. اجازه ندهید او انتخاب کند اما به محدودیت هایش احترام بگذارید حتی اگر به نظر زیاد می آید. قدم به قدم به سوی چیزی که او در برابرش احتیاط می کند، بروید.

وقتی او خطرات اجتماعی را به جان می خرد، او را به خاطر تلاشش تحسین کنید؛ مثلا «دیدم که دیروز با بچه ها بازی کردی، می دونم که سختت بوده اما من بهت افتخار می کنم.» زمانی که از چیزی لذت می برد یا از چیزی می ترسد اینها را به او خاطرنشان کنید. در نهایت او یاد می گیرد که احساس نگرانی خود را تنظیم کند.

گل تان را آب دهید
اگر کودک شما بسیار حساس است یعنی نسبت به نور، صدا، تجربه های عاطفی یا موقعیت های جدید واکنش نشان می دهد شاید بتوان گفت او«کودک ارکیده» است.

این عبارت از تئوری ای که در حال حاضر توسط محققان در حال بررسی است به دست آمده.بنابراین نظر اگر بسیاری از کودکان مانند گل قاصدک هستند یعنی می توانند خودشان را با هر محیطی وفق دهند، برخی دیگر مانند گل ارکیده هستند. آنها به محیط پرورش خود بسیار حساسند، در واقع آنها از کودکان قاصدک بهتر عمل می کنند، اغلب سالم ترند و نمرات بهتری کسب می کنند و از روابط قوی تری برخوردارند.

احساساتش را پرورش دهید
کودکان درونگرا پتانسیل گسترش احساسات بزرگ را دارند. نسبت به اشتیاق فرزندتان آگاه باشید و آن را پرورش دهید. درگیری در یک فعالیت و یک مسیر ثابت منجر به شادی است و استعدادی که خوب پرورش داده شود، یک منبع بزرگ اعتماد به نفس است. فعالیت های قدیمی مانند فوتبال و پیانو ممکن است برای برخی از بچه ها مناسب باشد اما مسیرهای دیگر را فراموش نکنید، ممکن است او در نوشتن خلاق باشد بنابراین سعی کنید او را راهنمایی کنید.

احادیثی گهربار درباره تربیت فرزند
—————————-
احادیثی گهربار درباره تربیت فرزند
1. قالَ رَسُولُ اللهِ - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - : اَحِبُّوا الصِّبْیانَ وَ ارْحَمُوهُمْ وَ اِذا وَعَدْتُمُوهُمْ فَفُوا لَهُمْ فَاِنَّهُمْ لایَرَوْنَ اِلّا اَنَّكُمْ تَرْزُقُونَهُمْ.
رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمود: كودكان خود را دوست بدارید و با آنان مهربان باشید، وقتی به آن‌ها وعده‌ای می‌دهید حتماً وفا كنید زیرا كودكان، شما را رازق خود می‌پندارند.
«وسائل الشیعه، ج 5، ص 126»
————————————

2. قال الامام الصادق - عَلَیْهِ السَّلامُ - : انَّ اللهَ عَزَّ وَ جَلَّ لَیَرْحَمُ الرَّجُلُ لِشِدَّةِ حُبِّه لِوَلَدِهِ.
امام صادق - علیه السلام - فرمود: همانا خداوند متعال نسبت به شخصی كه نسبت به فرزند خود محبت بسیار دارد رحمت و عنایت می‌كند.
«مكارم الاخلاق، ص 113»
—————————————-
3. قال الامام الباقر- عَلَیْهِ السَّلامُ - : إذا بلغ الغلام ثلاث سنین فقل له سبع مرات قل لا إله إلا الله ثم یترك حتى یبلغثلاث سنین و سبعة أشهر و عشرین یوما ثم یقال له قل محمد رسول الله سبع مرات و … .
امام باقر - علیه السلام - فرمود: هنگامی که کودک به سه سالگی رسید به او بگویند هفت مرتبه بگوید لا اله الّا الله (تا بیاموزد)، در چهار سالگی به او بگویند که هفت مرتبه بگوید محمد رسول الله (تا یاد بگیرد)، در پنج سالگی رویش را به قبله متوجه كنند و به او بگویند كه سر به سجده بگذارد، در پایان شش سالگی ركوع و سجده صحیح را به او بیاموزند و در هفت سالگی به طفل گفته شود: دست و رویت را بشوی و پس از آن به او گفته شود: نماز بخوان.
«مكارم الاخلاق، ص 115»
———————————–

4. (كانَ عَلیُّ بْنَ الْحُسَیْنِ - عَلَیْهِ السَّلامُ - اِذا بُشِّرَ بِوَلَدٍ لَمْ یَسْئَلْ اَذَكَرٌ هُوَ اَمْ اُنْثَی بَلْ یَقُولُ اَسَویٌّ فَاِذا كانَ سَویّاً) قالَ:الْحَمْدُ لِلّه الَّذی لَمْ یَخْلُقهُ مُشَوَّهاً.
(وقتی امام سجاد - علیه السلام - را به ولادت مولودی بشارت می‌دادند، نمی‌پرسید پسر است یا دختر، بلكه از اندام معتدل و ساختمان سالم او سؤال می‌كرد. چون خبر سلامتش را می‌شنید)، می‌گفت: خدا را شكر كه او را قبیح و ناموزون نیافریده است.
«مكارم الاخلاق، ص 119»
————————————

5. قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - وَقِّرُوا كِبارَكُمْ وَ ارْحَمُوا صِغارَكُمْ.
رسول اكرم - صلی الله علیه و آله - فرمود: به بزرگسالان خود احترام كنید و نسبت به كودكان خویش ترحم و عطوفت نمائید.
«عیون اخبارالرضا، ص 163»
——————————————–

6. قالَ رَسُولُ اللهِ - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - : لَیْسَ مِنّا مَنْ لَمْ یَرْحَمْ صَغیرَنا وَ لَمْ یُوَقِّرْ كَبِیرَنا.
پیغمبر اكرم - صلی الله علیه و آله - فرمود: كسی كه به كودكان مسلمین رحمت و محبت نكند و بزرگسالان را احترام ننماید، از ما نیست.
«مجموعة ورام، ج 1، ص34»

————————————-

7. النَّبیِّ - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - نَظَرَ اِلی رَجُلٍ لَهُ ابْنانِ فَقَبَّلَ اَحَدَهُما وَ تَرَكَ الآخَرَ. فَقالَ رسول الله - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَآلِه - فَهَلّا ساوَیْتَ بَیْنَهُما؟
(پدری با دو فرزند خود شرفیاب محضر رسول اكرم - صلی الله علیه و آله - بود. یكی از فرزندان خود را بوسید و به فرزند دیگر اعتنایی نكرد.) پیغمبر كه این رفتار (نادرست) را مشاهده كرد، به او فرمود: چرا با فرزندانت به طور مساوی رفتار نمی‌كنی؟
«مكارم الاخلاق، ص 113»

—————————————–

8. قال الامام الصادق - عَلَیْهِ السَّلامُ - : اِعْدِلُوا بَیْنَ اَوْلادِكُمْ كَما تُحِبّونَ اَنْ یَعْدِلُوا بَیْنَكُمْ.
امام صادق - علیه السلام - فرمود: بین فرزندان خود به عدالت رفتار نمایید، همان طور كه مایلید فرزندان شما بینتانبه عدل و داد رفتار كنند.
«بحار الانوار، ج101، ص92»

—————————————

9. قال الامام الصادق - عَلَیْهِ السَّلامُ - : اَكثِرُوا مِنْ قُبْلَةِ اَوْلادِكُمْ فَاِنَّ لَكُمْ بِكُلِّ قُبْلَةٍ دَرَجَةً.
امام صادق - علیه السلام - فرمود: فرزندان خود را بسیار ببوسید زیرا برای شما در هر بوسیدن درجه‌ای است.
«بحار الانوار، ج101، ص92»
—————————————–

10. قَبَّلَ رَسُولُ اللهِ - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - الحَسَنَ و الْحُسَیْنَ - عَلَیْهِما السَّلامُ - فَقالَ: الْاقْرَعُ بْنُ حابِسٍ اِنَّ لی عَشْرَةًمِنَ‌ الْاَوْلادِ ما قَبَّلْتُ واحِداً مِنْهُمْ. فَقالَ: ما عَلَیَّ اَنْ نَزَعَ اللهُ الرَّحْمَةَ مِنْكَ.
رسول اكرم - صلی الله علیه و آله - حسن و حسین - علیهما السلام - را بوسید. اقرع بن حابس كه ناظر مهر و عطوفت پیغمبر نسبت به فرزندان خود بود، عرض كرد: من ده فرزند دارم و هرگز آن‌ها را نبوسیده‌ام. حضرت در جواب فرمود: ر.بطی به من ندارد كه خداوند ریشه رحمت و شفقت را از قلب تو كنده است.
«مكارم الاخلاق، ص 113»

————————————————

11. عَنِ النَّبیِّ - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - اِنَّهُ كانَ جالِساً فَاَقْبَلَ الْحَسَن وَ الْحُسَیْنُ - عَلَیْهِما السَّلامُ - فلما رآهما النبی -صلی الله علیه و آله - و استبطأ بلوغهما … .
رسول اكرم - صلی الله علیه و آله - نشسته بود، حسن و حسین - علیهما السلام - وارد شدند، حضرت به احترام آن‌ها از جای برخاست و به انتظار ایستاد، حركت آن دو به سوی پیامبر به طول انجامید. رسول اكرم - صلی الله علیه و آله - به طرف كودكان پیش رفت و از آنان استقبال نمود، هردو را بر دوش خود سوار نمود و فرمود: فرزندان عزیز، مركب شما چه خوب مركبی است و شماها چه سواران خوبی هستید!
«بحار الانوار، ج 10، ص80»
—————————————————-

12. كانَ رسول الله - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - یَقْدِمُ مِنَ السَّفرِ فَیَتَلَقّاهُ الصِّبیانُ … .
موقعی كه رسول اكرم از سفری مراجعت می‌فرمود و در رهگذر با كودكان مردم برخورد می‌كرد به احترام آن‌ها می‌ایستاد، سپس امر می‌فرمود كودكان را می‌آوردند، از زمین برمی‌داشتند و به آن‌ حضرت می‌دادند. رسول اكرم بعضی را در بغل می‌گرفت و بعضی را بر پشت و دوش خود سوار می‌كرد و به اصحاب خویش می‌فرمود: كودكان را بغل بگیرید و بر دوش خود بنشانید.
«محجة البیضاء، ج 3، ص 366»
——————————————————–

13. قال رسول الله - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - : اَكْرِمُوا اَوْلادَكُمْ وَ اَحْسِنُوا آدابَكُمْ.
رسول اكرم - صلی الله علیه و آله - فرمود: به فرزندان خود احترام كنید و با آداب و روش پسندیده با آن‌ها معاشرت نمایید.
«بحار الانوار، ج 23، ص 114»
————————————————————

14. دَعِیَ رسول الله - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - اِلی صَلوةٍ وَ الْحَسَنُ‌ - عَلَیْهِ السَّلامُ - مُتَعَلِّقُ بِه فَوَضَعَهُ … .
رسول اكرم - صلی الله علیه و آله - مردم را به نماز دعوت كرد و حضرت حسن - علیه السلام - طفل خردسال صدیقه اطهر نیز با آن‌ حضرت بود. پیغمبر طفل را كنار خود نشاند و به نماز ایستاد. یكی از سجده‌های نماز را خیلی طول داد. (راوی حدیث می‌گوید: ) من سر از سجده برداشتم، دیدم حضرت حسن - علیه السلام - از جای خود برخاسته و روی كتف پیغمبر نشسته است. وقتی نماز تمام شد مأمومین گفتند: یا رسول الله چنین سجده‌ای از شما ندیده بودیم، گمان كردیم وحی به شما رسیده است. پیامبر اكرم - صلی الله علیه و آله - فرمود: وحی نرسیده بود، فرزندم حسن در حال سجده بر دوشم سوار شد، نخواستم تعجیل كنم و كودك را به زمین بگذارم، آن قدر صبر كردم تا خودش از كتفم پائین آمد.
«بحار الانوار، ج 10، ص 82»
—————————————————————-

15. قال الامام الصادق - عَلَیْهِ السَّلامُ - : صَلَّی رَسُولُ اللهِ - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - بالنّاسِ ظهرَ مخفف فی الرّکعتینِالاخیرتینِ … .
امام صادق - علیه السلام - فرمود: رسول اكرم - صلی الله علیه و آله - نماز ظهر را با مردم به جماعت گذارد و دوركعت آخر را به سرعت و با اسقاط مستحبات برگزار كرد. پس از نماز مردم گفتند: یا رسول الله آیا در نماز پیش‌آمدی شد؟ حضرت پرسید مگر چه شده؟ عرض كردند دو ركعت آخر را به سرعت، ادا كردید. فرمود: مگر صدای شیون و استغاثه كودك را نشنیدید.
«الكافی، ج 6، ص48»

—————————————————————

16. قالَ اَبوالْحَسَنِ - عَلَیْهِ السَّلامُ - : اِذا وَعَدْتُمُ الصِّبْیانَ فَفُوا لَهُمْ فَاِنَّهُمْ یَرَوْنَ اَنَّكُمُ الّذینَ … .
امام کاظم - علیه السلام - فرمود: چون به اطفال وعده‌ای دادید وفا كنید (و تخلف ننمائید)، زیرا كودكان گمان می‌كنند شما رازق آن‌ها هستید. خداوند برای هیچ چیز به قدر تجاوز به حقوق زنان و كودكان غضب نمی‌كند.
«الكافی، ج 6، ص 50»

————————————————————–

17. قالَ رَسُولُ اللهِ - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - : اِذا واعَدَ اَحَدُكُمْ صّبِیَّهُ فَلْیُنْجِزْ.
رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمود: وقتی یكی از شما به فرزند خود وعده‌ای داد پس به آن وفا كند و از عهد خود تخلف ننماید.
«مستدرك الوسائل، ج 2، ص 626»

————————————————————

18. قال الامام علی - عَلَیْهِ السَّلامُ - : لایَصْلَحُ الْكِذْبُ جِدٌّ وَ لاهَزْلٌ وَ لا اَنْ یَعِدَ اَحَدُكُمْ صَبِیَّهُ ثُمَّ لایَفِیَ لَهُ.
امام علی - علیه السلام - فرمود: شایسته نیست آدمی به جد یا به شوخی دروغ بگوید و شایسته نیست كسی بهفرزند خود وعده‌ای بدهد و به‌ آن وفا ننماید.
«وسائل الشیعه، ج3، ص 232»

——————————————————

19. قالَ رسول الله - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - : مَنْ كانَ عنْدَهُ صَبیٌّ فَلْیَتَصابَ لَهُ.
رسول اكرم - صلی الله علیه و آله - ‌فرمود: آن كس كه نزد او كودكی است باید (در پرورش وی) كودكانه رفتار نماید.
«وسائل الشیعه، ج 5، ص 126»
————————————————————–

20. قالَ اَمیرُ الْمُؤْمِنینِ - عَلَیْهِ السَّلامُ - : مَنْ كانَ لَهُ وَلَدٌ صَبا.
امام علی - علیه السلام - فرمود: كسی كه كودكی دارد باید (در راه تربیت او) ) كودكانه رفتار نماید.
«وسائل الشیعه، ج 5، ص 126»
————————————————–

21. قالَ رسول الله - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - : رَحِمَ اللهُ عَبْداً اَعانَ وَلَدَهُ عَلی بِرِّهِ بِالاِحْسانِ اِلَیْهِ وَ التَّاَلُّفِ لَهُ وَ تَعْلیمِه وَتأدیبِه.
رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمود: خداوند رحمت كند پدری را كه با نیكی نمودن و مهربانی به فرزندش و با آموزش دادن و ادب كردنش او را در نیكی به خود یاری می‌كند.
«مستدرك الوسائل، ج 2، ص 626»

——————————————————

22. قال الامام الصادق - عَلَیْهِ السَّلامُ - : اَلْغُلامُ یَلْعَبُ سَبْعَ سِنینَ وَ یَتَعَلَّمُ الْكِتابَ سَبْعَ سِنینَ و یَتَعَلَّمُ الْحَلالَ و الْحَرامَسَبْعَ سِنینَ.
امام صادق - علیه السلام - فرمود: طفل هفت سال بازی كند، هفت سال خواندن و نوشتن بیاموزد، هفت سال حلال و حرام (احکام الهی) را یاد بگیرد.
«الكافی، ج 6، ص 46»
————————————————————

23. قال الامام الصادق - عَلَیْهِ السَّلامُ - : دَعِ ابْنَكَ یَلْعَبْ سَبْعَ سِنینَ.
امام صادق - علیه السلام - فرمود: فرزند خود را هفت سال آزاد بگذار تا بازی كند.
«الكافی، ج6، ص 46»
————————————————————–

24. قالَ رَسُولُ اللهِ - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - : رَحِمَ اللهُ مَنْ اَعانَ وَلَدَهُ عَلی بِرِّه. قالَ كَیْفَ یُعینُهُ عَلی بِرِّه؟ قالَ یَقْبَلُمَیْسُورَهُ وَ یَتَجاوَزُ عَنْ مَعْسُورِه وَ لا یُرْهِقُهُ وَ لا یَخْرُقُ بِه.
رسول اكرم - صلی الله علیه و آله - فرمود: خدای رحمت كند كسی را كه فرزندش را در نیكی به خود یاری می‌كند. راوی حدیث پرسید: چگونه فرزندمان را در نیكی به خود یاری نماییم؟ حضرت فرمود: آنچه را كه كودك در قوه و توان داشته و انجام داده است از او قبول كند، آنچه انجام آن برای كودك سنگین و طاقت فرسا است از او نخواهد، او را به گناه و طغیان وادار نكند و به او دروغ نگوید و در برابر او مرتكب اعمال جاهلانه (و احمقانه) نشود.
«الكافی، ج 6، ص 50»

————————————————————————-

25. قالَ رَسُولُ اللهِ - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - : رَحِمَ اللهُ والِدَیْنِ اَعانا وَلَدَهُما عَلی بِرِّهِما.
رسول اكرم - صلی الله علیه و آله - فرمود: خداوند رحمت كند پدر و مادری را كه فرزندان خویش را در نیكی كردن به خود یاری نمایند.
«مستدرك الوسائل، ج 2، ص 625»

————————————————————————-

26. قال الامام الباقر - عَلَیْهِ السَّلامُ - : یُحْفَظُ الْاَطْفالُ بِصلاحِ آبائِهِمْ.
امام باقر - علیه السلام - فرمود: حفظ اطفال از خطرات و انحراف‌ها در صلاحیت و شایستگی (وظیفه) پدران آن‌ها است.
«بحار الانوار، ج 15، ص 178»
—————————————————————————-

27. رُوِیَ عَنِ النَّبِیِّ - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - اِنَّهُ نَظَرَ اِلی بَعْضِ الْاَطْفالِ فَقالَ: وَیْلٌ لِاَولادِ آخِرِ الزَّمانِ
رسول اكرم به تعدادی از كودكان نگاه کرد، سپس فرمود: وای بر فرزندان آخر‌الزمان از پدرانشان. عرض شد یا رسول الله از پدران مشرك آن‌ها؟ فرمود: نه بلكه از پدران مسلمانشان كه هیچ چیز از فرائض مذهبی را به آنان نمی‌آموزند و اگر خود فرزندان پاره‌ای از مسائل دینی را فرا گیرند آن‌ها را باز می‌دارند و تنها به این قانع هستند كه فرزندانشان متاع ناچیزی از دنیا بدست آورند، من از این قبیل پدران بری هستم و آنان نیز از من بیزارند.
«مستدرك الوسائل، ج 2، ص 625»

—————————————————————————-

28. قالَ رسول الله - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - مَنْ فَرَّحَ ابْنَتَهُ فَكَاَنَّما اَعْتَقَ رَقَبَةً مِنْ وُلْدِ اِسْمعیلَ وَ مَنْ اَقَرَّ عَیْنَ ابْنٍ فَكَاَنَّمابَكی مِنْ خَشْیَةِ اللهِ.
رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمود: كسی كه دختر بچه خود را شادمان كند مانند كسی است كه بنده‌ای را از فرزندان (حضرت) اسماعیل، آزاد كرده باشد، و آن كس كه پسر بچه خود را مسرور و دیده او را روشن كند مانند كسی است كه از خوف خدا گریسته باشد.
«مكارم الاخلاق، ص 114»
—————————————————————————–

29. قالَ رَسُولُ اللهِ - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - : اِذا نَظَرَ الْوالِدُ اِلی وَلَدِه فَسَرَّهُ كانَ لِلْوالِدِ عِتْقُ نَسْمَةٍ.
رسول اكرم - صلی الله علیه و آله - فرمود: هرگاه پدری با نگاه (مودّت‌آمیز) خود فرزند خویش را مسرور كند، خداوند به او اجر آزاد كردن یک بنده را می‌دهد.
«مستدرك الوسائل، ج2، ص626»

————————————————————————————

30. عَنْ مُعاوِیَةَ بْنَ وَهَبٍ قالَ: سَألتُ اَباعَبْدِاللهِ - عَلَیْهِ السَّلامُ - فی كَمْ یُؤْخَذُ الصَّبیُّ بالصَّلوةِ؟ فَقالَ بَیْنَ سَبْعِ سِنینَ وسِتُ سِنینَ.
معاویة بن هب از امام صادق - علیه السلام - پرسید، در چه سنی كودك به نماز امر ‌شود؟ حضرت فرمود: بین شش و هفت سالگی.
«وسائل الشیعه، ج 2، ص 3»

—————————————————————————-

31. قال الامام الصادق - عَلَیْهِ السَّلامُ - : بادِرُوا اَحْداثِكُمْ بِالْحَدیثِ قَبْلَ اَنْ یَسْبِقَكُمْ اِلَیْهِمُ الْمُرْجِئَةُ.
امام صادق - علیه السلام - فرمود: احادیث اسلامی را به نوجوانان خود بیاموزید (و در انجام این وظیفه تربیتی تسریع نمایید)، پیش از آن كه مخالفان گمراه بر شما پیشی گیرند (و آنان را گمراه سازند).
«الكافی، ج6، ص 47»

——————————————————————————

32. قالَ رَسُولُ اللهِ - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - : اِذا بَلَغَتِ الْجارِیَةُ سِتَّ سِنینَ فَلا یُقَبِّلْهَا الْغُلامُ و الْغُلامُ لا تُقَبِّلْهُ الْمَرْأةُ اذاجاوَزَ سَبْعَ سِنینَ.
رسول اكرم - صلی الله علیه و آله - فرمود: هنگامی که دختر بچه ای شش ساله شد، پسر بچه ای او را نبوسد و همچنین زن‌ها از بوسیدن پسر بچه‌ای كه سنش از هفت سال تجاوز كرده است، خودداری كنند.
«مكارم الاخلاق، ص 115»

————————————————————————

33. قالَ اَبِی الْحَسَنِ - عَلَیْهِ السَّلامُ - : اِذا اَتَتْ عَلَی الْجارِیَةِ سِتُّ سِنینَ لَمْ یَجُزْ اَنْ یُقَبِّلَها رَجُلٌ لَیْسَتْ هِیَ بِمَحْرَمٍ لَهُ وَلایَضُمُّها اِلَیْهِ.
امام کاظم - علیه السلام - فرمود: وقتی دختر بچه شش ساله شد، جایز نیست مرد نامحرم او را ببوسد، و همچنین نمی‌تواند او را در آغوش بگیرد (بغل کند).
«وسائل الشیعه، ج 5، ص 28»

——————————————————————–

34. قالَ الامام علی - عَلَیْهِ السَّلامُ - : تَعَلَّمُوا الْعِلْمَ صِغاراً تَسُودُوا بِه كِباراً.
امام علی - علیه السلام - فرمود: در خُردسالی علم بیاموزید تا در بزرگسالی به برتری و سیادت نائل آیید.
«شرح ابن ابی الحدید، ج 20، ص 267»

————————————————————————-

35. قالَ رَسُولُ اللهِ - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - : والَّذی نَفْسی بِیَدِهِ لَوْ اَنَّ رَجُلاً غَشَیَ امْرَأتَهُ و فِی الْبَیْتِ صَبِیٌّ … .
رسول اكرم - صلی الله علیه و آله - فرمود: قسم به آنکه جانم در دست اوست، اگر مردی با همسر خود آمیزش كند و در آنجا، كودك بیداری آن دو را در حال آمیزش ببیند و سخنان آنان و همچنین صدای تنفسشان را بشنود، آن طفل هرگز رستگار نخواهد شد، چه دختر باشد و یا پسر، سرانجام به زنا آلوده می‌شود.
«وسائل الشیعه، ج 5، ص 16»

——————————————————————————–

36. قالَ رَسُولُ اللهِ - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - : إنَّ اللَّهَ تَعالی یُحِبُّ أن تَعدِلُوا بَینَ أولادِکم حَتّی فی القُبَلِ.
پیامبر اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمود: خداوند دوست دارد که میان فرزندانتان عادلانه رفتار کنید، حتی در بوسیدن آنها.
«میزان الحکمه، ح 22665»