نرگس

- حقوق زن نسبت به مرد - حقوق مرد نسبت به زن - نشوز حقوق و روابط زن و شوهر 69 - مسأله: حقوق زن نسبت به شوهر
عبارتند از: الف - تهیه غذا به اندازه متعارف. ب - تهیه پوشاك به اندازه شأن زن. ج - تهیه وسایل مورد لزوم خانه. د - تهیه
مسکن متناسب با شأن و منزلت اجتماعی زن . ه - اگر زن از روي جهل، اشتباهی انجام داد مرد او را ببخشد. و - خوش رویی و
خوش رفتاري با زن. ز - تعلیم احکام و مسائل اعتقادي (به وجوب کفایی). ح - حداقل هر چهار ماه یکبار با او آمیزش کند. الف
:تهیه غذا 70 - مسأله: مقدار غذا و کمیت آن به اندازهاي است که زن را سیر کند و در جنس آن باید رجوع شود به آنچه که براي
71 - مسأله: اگر غذایی متناسب با . امثال او در شهرش متعارف است. امام: تحریرالوسیله، کتاب نکاح، فصل فی النفقات، مسأله 8
مزاج زن باشد و یا زن به خوردن آن عادت داشته باشد به گونهاي که ترك آن موجب ضرر براي او گردد، بر مرد واجب است آن
غذا را براي زن تهیه نماید. امام: مدرك مسأله قبل. در نتیجه: اگر زن عادت کرده باشد در خانه پدرش نوع خاصی از غذا را بخورد
و یا بیاشامد مثلًا همیشه گوشت میخورد و یا نوع خاصی از غذا و یا هر چیز دیگر به گونهاي که اگر غیر آن باشد به علت عادتی
که دارد برایش ضرر داشته باشد، بر مرد واجب است همان برنامه غذایی را برایش فراهم نماید،مگر آن که زن به غیر آن راضی
باشد. 72 - مسأله: بر مرد واجب است چیزهایی غیر از غذا را که زن عادت دارد استفاده نماید، از قبیل چاي، قهوه، تنباکو و…را نیز
73 - مسأله: بر مرد واجب است . اگر براي زن ترك آن ضرر دارد، تهیه نماید. امام: تحریر الوسیله، نکاح، فصل فی النفقات، مسأله 8
آنچه که از میوههاي مختلف در فصلها براي مثل زن متعارف است براي او فراهم نماید. امام: مدرك مسأله قبل. 74 - مسأله: زن
میتواند به دو گونه غذا را از شوهر طلب نماید یا به طور متعارف در خانه شوهر با همدیگر بخورند و بر سر یک سفره باشند و یا
اینکه فقط نفقه خودش را طلب نماید و به تنهایی بخورد و یا هر کار دیگري که میخواهد با آن بکند. و شوهرش حق ندارد زن را
75 - مسأله: شوهر نیز میتواند دو گونه . به شکل اول یا دوم ملزم نماید. امام: تحریرالوسیله، کتاب نکاح، فصل فیالنفقات، مسأله 12
غذا را به زن بدهد، غذایی که آماده خوردن است مانند نان، خرما، غذاي پخته و یا هر چیزي که آماده خوردن باشد و یا اینکه
چیزي است که براي خوردن باید پخته شود و یا آماده گردد. و زن حق ندارد شوهر را به هرکدام ملزم نماید. امام: تحریر الوسیله،
صفحه 11 از 38 www.Ghaemiyeh.com احکام روابط زن و شوهر مرکز تحقیقات رایانهاي قائمیه اصفهان
76 - مسأله: اگر براي طبخ غذا احتیاج به هیزم، نفت و یا هر چیز دیگر مانند ادویه، نمک . کتاب، نکاح، فصل فی النفقات، مسأله 13
- و… باشد بر مرد واجب است آن را نیز براي زن تهیه نماید. البته نباید آن چیز خلاف متعارف باشد. امام: مدرك مسأله قبل. 77
مسأله: زن حق ندارد شوهر را ملزم کند به جاي غذا، پول آن را به او بدهد لکن اگر هر دو به دادن پول توافق کردند و زن آن را
-78 . تحویل بگیرد مالکش میشود و تکلیف از شوهر ساقط میگردد. امام: تحریر الوسیله، کتاب نکاح، فصل فیالنفقات، مسأله 14
سؤال: زن من مرتب میگوید باید از فلان فروشگاه، مواد غذایی بخرم و یا باید در فلان رستوران غذا بخوریم. با توجه به اینکه
پرداخت هزینه این غذاها براي من بسیار مشکل است، آیا بر من واجب است همانگونه که او میخواهد عمل نمایم؟ جواب: شما
مختارید که مواد اولیه غذا و یا غذاي طبخ شده و یا پول آن را به او بدهید، البته باید شؤونات او را رعایت نمایید. و بیش از آن
13 و 14 . ب: تهیه ،12 ، چیزي به عهده شما نیست . امام: با استفاده از تحریرالوسیله، کتاب، نکاح، فصل فی النفقات، مسائل 8
پوشاك 79 - مسأله: مقدار و نوع لباس نیز به علت تنوع و اختلاف زیاد بین آنها، به اندازهاي بر مرد واجب است که مناسب شأن زن
باشد. بنابراین مرد باید براي فصول مختلف لباسی متناسب حال زن و شؤونات خانوادگی او تهیه نماید؛ و اگر زن از صاحبان تجمل
باشد واجب است بر مرد علاوه بر لباس بدن لباسی دیگر به حسب حال امثال او برایش تهیه کند. امام: تحریر الوسیله، کتاب نکاح،
فصل فی النفقات، مسأله 8. توجه: در صورتی بر مرد واجب است لباس متناسب با شأن و موقعیت اجتماعی زن تهیه کند که این کار
منجر به فعل حرامی نگردد. مثلًا اگر زن قبل ازدواج لباس شهرت میپوشیده و یا مثلًا در مقابل نامحرم جوراب نازك میپوشیده و
یا لباس را اگر چه متناسب شأن اوست براي خودنمایی به نامحرم استفاده میکند و… و امثال آن بر مرد واجب نیست آنها را تهیه
نماید. بلکه واجب است بر مرد که او را نهی از منکر بنماید. همچنین نباید تهیه لباس و لباسها براي زن منجر به اسراف گردد. که
این نیز فعل حرامی است. بنابراین اگر خانمی بخواهد براي هر مهمانی که میرود لباس نو خاصی بپوشد و این کار را همواره ادامه
بدهد، به بهانه اینکه قبلًا در خانه پدري همین کار را میکرده و یا اینکه لباسهایی را طلب میکند که از لحاظ قیمت خیلی بیش از
متعارف است، بر مرد واجب نیست آن را تهیه نماید. 80 - مسأله: مرد باید براي زن لباس تهیه کند، حال چه از مال خودش باشد یا
به واسطه عاریه و یا اجازه کردن. و تا زمانی که آن لباس موجود باشد و مندرس نشده باشد به طوري که مناسب حال زن باشد، زن
نمیتواند مطالبه پوشش دیگري نماید. امام: تحریرالوسیله، کتاب نکاح، فصلفیالنفقات، مسأله 15 . ج: تهیه وسایل مورد لزوم خانه
-81 مسأله: تهیه وسایل منزل مانند فرش، روانداز، پرده، لحاف، وسایل پخت و پز و آنچه که زن براي نظافت نیاز دارد نیز همگی به
عهده مرد است و مقدار، جنس و کیفیت هر یک نیز باید متناسب با شأن و منزلت زن باشد. امام: تحریرالوسیله، کتاب نکاح، فصل
فیالنفقات، مسأله 8. در نتیجه: اگر زن در خانهاي زندگی کرده است که مثلًا از نوعی خاص فرش و رختخواب استفاده میکرده،
مثلًا همیشه روي تخت میخوابیده و شأن او داشتن پردههاي خاص و یا وسایل خاصی است، بر مرد واجب است آنها را تهیه نماید.
البته تا آنجا که منجربه حرامی نگردد. د: تهیه مسکن 82 - مسأله: بر مرد واجب است خانهاي که لایق همسرش است براي او تهیه
کند، چه به صورت ملک یا اجاره یا عاریه و… و زن میتواند از شوهر بخواهد هیچکس به غیر از شوهر با او زندگی نکند. به
گونهاي که خانه یا اطاقی که در آن زندگی میکنند فقط از آن زن و شوهر باشد. امام: تحریرالوسیله، کتاب نکاح، فصل فی
83 - مسأله: بر مرد واجب است مواد سوختی منزل مثل نفت، گاز، هیزم، زغال، و امثال آن را براي زن تهیه . النفقات، مسأله 15
نماید. همچنین باید داروهایی که معمولًا در طول سال به آن نیاز است را براي زن تهیه کند. امام: تحریرالوسیله ،کتاب نکاح، فصل
84 - مسأله: بر مرد واجب است تمام نفقات زن را بپردازد، چه زن نیاز داشته باشد یا نداشته باشد. حتی اگر از . فی النفقات، مسأله 9
ثروتمندترین مردم باشد. امام: تحریرالوسیله، کتاب نکاح، فصل فی النفقات، مسأله 19 . ه: بخشیدن اشتباهات زن 85 - مسأله: اگر زن
از روي جهل اشتباهی انجام داد مرد باید او را ببخشد. امام: تحریر الوسیله، کتاب نکاح، فصل فی القسم و النشوز، قبل از مسأله 1. و:
خوش رفتاري با زن 86 - مسأله: مرد باید با زن خود خوش رفتار باشد و با او با روي گشاده برخورد کند. امام: تحریر الوسیله، کتاب
صفحه 12 از 38 www.Ghaemiyeh.com احکام روابط زن و شوهر مرکز تحقیقات رایانهاي قائمیه اصفهان
نکاح، فصل فیالقسم والنشوز، قبل از مسأله 1. در نتیجه: یکی از حقوق زن نسبت به مرد این است که مرد نباید در خانه عصبانی
مزاج و تند خو باشد، بلکه باید خوش اخلاق و گشاده رو باشد. تذکر این نکته بسیار ضروري به نظر میرسد که خوش اخلاق
بودن و خوشرو بودن به این نیست که وقتی همه چیز مطابق میل بود انسان خوش برخورد باشد، بلکه خوشرفتاري زمانی است که
وقتی مسألهاي اتفاق میافتد که معمولًا مردان با روبرو شدن با آن عصبانی میشوند، انسان بتواند جلو خشم خود را بگیرد و اخلاق
نیکو را پیشه کند. بنابراین آقایان محترم باید توجه داشته باشند عصبانی بودن در منزل و یا داشتن توقع زیادي از اهل منزل و یا امر
ونهی کردن بیش از حد در خانه و… مواردي از این قبیل موجب میشود نتوانند به طور کامل به گونه اي که خدا راضی باشد حق
همسر و بچههاي خود را بپردازد. 87 - مسأله: خادم گرفتن براي زن زمانی واجب است که زن صاحب جلال و شأن بالایی باشد و یا
از کسانی باشد که همواره صاحب خدمتگزار بوده است. و اگر جلال و شأن او طوري باشد که چند خدمتگزار داشته، بعید نیست
بگوییم بر مرد واجب است چند خدمتگزار براي او بگیرد. امام: تحریرالوسیله، کتاب نکاح، فصلفیالنفقات، مسأله 8. ز: تعلیم
احکام و مسائل اعتقادي 88 - مسأله: بر مرد واجب است احکام مورد لزوم زن، و یا مسائل اعتقادي را به او تعلیم دهد، همانگونه که
. برزن واجب است آنها را فرا بگیرد لکن این وجوب براي مرد کفایی است. تبریزي: صراط النجاة با استفاده از سؤالهاي 867 و 868
فاضل: استفتاء در نتیجه: اگر زن مثلاً احکام عادت ماهانه خود را نمی دانست و یا احکام نماز و روزه و… بر مرد واجب است آنها
را به زن تعلیم دهد، البته اگر کس دیگري آن احکام را به زن بیاموزد و یا مرد از کسی بخواهد که به زن آموزش دهد کفایت
میکند. 89 - سؤال: آیا مرد واجب است کتب تاریخی کلامی را براي همسر خود تهیه نماید؟ جواب: تبریزي: اگر تعلیم احکام و
مسائل اعتقادي به زن منحصر در خرید کتاب باشد و نشود به گونهاي دیگر ویا به واسطه کسی دیگر مسائل را به زن تعلیم نمود، بر
90 - سؤال: شوهر من احکام شرعی را نمیداند و 868 و 869 ، مرد واجب است تهیه نماید. صراط النجاة، با استفاده از سؤالات 867
به من نیز اجازه نمیدهد براي فراگیري آن از خانه خارج شوم، آیا میتوانم بدون اجازه شوهرم براي فراگیري مسائل شرعی از خانه
خارج بشوم و یا مثلاً به مسجد و یا نماز جمعه بروم ؟ جواب: تبریزي: اگر ممکن نیست در خانه احکام شرعیه را فرا بگیرید
نمیتواند جلوگیري نماید. ولی براي مسجد و غیر آن بنابر احتیاط واجب بدون اجازه نمیتواند خارج شود. استفتاء فاضل: اگر
فراگیري مسائل شرعی از واجبات زن باشد و راهی براي فراگیري ندارد جز به خروج از منزل، به اندازه ضرورت وبه قدر واجب
میتواند خارج شود. ولی براي مسجد و غیره بدون اجازه، نه. استفتاء. 91 - مسأله: مرد حق ندارد زن خود را به خدمت خانه مجبور
. کند. امام: توضیح المسائل، مسأله 2414 . تبریزي: ( 14 ) فاضل، توضیح المسائل، مسأله 2482 . مکارم: توضیح المسائل، مسأله 2064
در نتیجه: انجام امور منزل به عهده زن نیست و مرد حق ندارد زن را مثلاً مجبور به تمیز کردن خانه، غذا پختن، شستن لباس و…
نماید. 92 - سؤال: آیا مرد میتواند خرید مایحتاج منزل را به عهده زن بگذارد و او را مجبور به تهیه آن کند؟ جواب: تهیه مایحتاج
- منزل به عهده مرد است و نمیتواند زن را به تهیه کردن آن مجبور سازد. امام - بهجت - تبریزي - فاضل - مکارم: استفتاء 93
سؤال: آیا زن میتواند در منزل وظایف خود را انجام ندهد. مثلًا غذا نپزد، خانه را مرتب نکند و یا مرد میتواند زن را مجبور به
انجام اینگونه امور نماید؟ جواب: مرد حق ندارد زن خود را مجبور به کار خانه کند. امام: با استفاده از توضیح المسائل، مسأله
94 - مسأله: در جمیع موارد ذکر شده، مستحب ( 2414 . فاضل: با استفاده از توضیح المسائل، مسأله 2482 . تبریزي و مکارم: ( 15
است مقدار و کیفیت نفقه به عرف و عادت شهر و محل سکونت کنونی زن اکتفا شود. امام: تحریرالوسیله، کتاب نکاح، فصل
95 - مسأله: اگر زن د رعقد با مرد شرط کند که او را از شهري بیرون نبرد، و یا فلان شهر وي را سکونت دهد و . النفقات، مسأله 8
یا منزل مخصوصی برایش تهیه کند،و مرد هم قبول کند، باید مرد به آن شرط عمل کند. امام: با استفاده از توضیح المسائل، مسأله
2451 و تحریر الوسیله، ج 2 ص 297 . فاضل: توضیح المسائل، مسأله 2517 . بهجت: توضیح المسائل، مسأله 1950 . تبریزي: توضیح
96 - سؤال: اگر زنی در عقد با شوهر خود شرط کند که او را از . المسائل، مسأله 2460 . مکارم: توضیح المسائل، مسأله 2098
صفحه 13 از 38 www.Ghaemiyeh.com احکام روابط زن و شوهر مرکز تحقیقات رایانهاي قائمیه اصفهان
شهري بیرون نبرد، ولی بعداً راضی شد و به شهر دیگري رفت و مدتی همراه شوهرش در آنجا زندگی کرد و دوباره به شهر اول
بازگشت، آیا شرط ضمن عقد ساقط میشود؟ (یعنی آیا همچنان مرد حق ندارد زن را به شهر دیگري ببرد، یا شرط ساقط شده است
و مرد میتواند زن را به هر کجا میخواهد ببرد؟) جواب: تبریزي: اگر زن براي اقامت خود در شهر دوم وقت معین کند( مثلًا بگوید
-97 . فقط براي یکسال یا کمتر و یا بیشتر) شرط ساقط نمیشود و در غیر این صورت شرط ساقط است . صراط النجاة، سؤال 871
سؤال: زن من همواره مرا مجبور میکند به خانه مادرش و یا خواهرش و یا بستگان خودش بروم، آیا بر من واجب است از او اطاعت
کنم ؟ جواب: اطاعت از او واجب نیست. امام - بهجت - فاضل - مکارم: استفتاء. 98 - سؤال: آیا شوهر حق دارد زن را مجبور کند
که به منزل فلان فامیل برود، در حالی که زن به هیچ وجه راضی نیست به منزل آنها برود، آیا اطاعت از او در این امر واجب است؟
جواب: شوهر حق دارد از خارج شدن زن از خانه ممانعت نماید ولی در اینگونه موارد بهتر است زن رضایت شوهر را به دست
آورد. امام - بهجت - تبریزي - فاضل - مکارم: استفتاء. ح: حق آمیزش زن 99 - مسأله: شوهر نمیتواندبیش از چهار ماه نزدیکی با
عیال دائمی خود را ترك کند.خواه همسر او جوان باشد یا نباشد. امام: توضیح المسائل، مسأله 2418 و تحریرالوسیله، کتاب نکاح،
فصل فی القسم و النشوز،مسأله 1 و کتاب نکاح، مسأله 13 . امام - فاضل - مکارم: عروةالوثقی، نکاح، فیما یتعلق باحکام الدخول،
100 - سؤال: اگر زن در کمتر از چهار ماه از شوهر طلب آمیزش کند، . مسأله 7. تبریزي ( 16 ) فاضل: توضیح المسائل، مسأله 2486
آیا بر مرد واجب است او را اجابت کند؟ جواب: چنانچه زن به گونهاي است که مرد با او آمیزش نکند به معصیت خواهد افتاد
بنابراین احتیاط واجب مرد باید درخواست زن را اجابت کند. امام - فاضل - مکارم: عروةالوثقی، نکاح، فیما یتعلق باحکام الدخول
101 - سؤال: اگر مرد بخواهد به مسافرتی بیش از چهار ماه برود، الف: آیا باید از همسرش اجازه بگیرد؟ ب: ( مسأله 8. تبریزي: ( 17
در صورتی که باید اجازه بگیرد اگر زن اجازه نداد مسافرت او حرام است ؟ جواب: فاضل: اجازه گرفتن از همسر فی نفسه لازم
نیست، اما چون زن هر چهار ماه یکبار حق مواقعه (آمیزش) دارد، لذا در فرض سؤال لازم است اجازه بگیرد که در حقیقت به معناي
طلب اسقاط حقش است و اگر بدون اجازه سفر کرد، در صورتی که سفر او به قصد ادا نکردن حق زوجه و ترك واجب باشد، سفر
او معصیت و حرام است و باید نماز را تمام بخواند.ولکن اگر به این قصد نباشد، حرام نیست. هر چند که در این صورت احوط
جمع بین قصر و اتمام است. بله در خصوص سفر واجب شرعی تکلیف ساقط است، و نیز در سفرهاي ضروري ولو عرفاً، مثل سفر
تجارت یا زیارت یا تحصیل علم و نحو آنها، تکلیف ساقط است و سفر حرام نیست. استفتاء 102 -سؤال: اگر مردي نذر کند که در
زمانی بیش از چهار ماه باهمسر خود نزدیکی نکند آیا نذر او صحیح است؟(مثلًا نذر کند هر شش ماه یکبار آمیزش کند) جواب:
صحیح نیست. امام - بهجت - تبریزي - فاضل - مکارم: استفتاء 103 - مسأله: اگر مرد براي امر واجب شرعی و یا براي امر ضروري
ولو ضرورت آن عرفی باشد مانند: تجارت یا تحصیل و غیره… لازم نیست قبل از چهار ماه نزد همسر خود باز گردد. ولی اگر سفر
او ضرورتی نداشته باشد، مثلًا براي تفریح باشد، بنابراین احتیاط واجب باید قبل از چهار ماه نزد همسر خود باز گردد. امام - فاضل:
104 - سؤال: اگر مردي قسم بخورد که به ( عروةالوثقی، نکاح، فصل فیمایتعلق باحکام الدخول، مسأله 7. تبریزي - مکارم: ( 18
کمتر از چهار ماه با زن نزدیکی نکند قسم او صحیح است؟ جواب: تبریزي: مادامی که مرجعی بر ترك نباشد، نمیتواند قسم
بخورد. استفتاء فاضل: صحیح نیست استفتاء 105 - مسأله: در موارد ذیل مرد میتواند آمیزش با همسرش خود را حتی بیش از چهار
ماه ترك کند: 1- اگر زن رضایت داشته باشد. 2- در ضمن عقد شرط کرده باشند زن این حق را ساقط کند. 3- در صورتی که
مرد توانایی آمیزش نداشته باشد. 4- به جهت بیماري براي مرد یا زن ضرر داشته باشد. 5- زن نزد همسر نباشد. 6- زن ناشزه باشد.
-7 زن داراي عذر شرعی باشد( مثلًا در زمان قاعدگی باشد). امام - فاضل - مکارم: عروةالوثقی،نکاح، فصل فیما یتعلق باحکام
106 - مسأله: در صورتی که مرد به دلیل وجود مانعی مانند حیض بودن زن و یا هر یک از موارد ذکر شده در . الدخول، مسأله 8
مسائل قبل و یا از روي عصیان، آمیزش با زن را در مدت چهار ماه ترك کند،بر او واجب نیست قضاي آن را بجا آورد. اگر چه
صفحه 14 از 38 www.Ghaemiyeh.com احکام روابط زن و شوهر مرکز تحقیقات رایانهاي قائمیه اصفهان
بنابر احتیاط باید زن را ارضاء کند، در هر حال مبدأ احتساب چهار ماه، آمیزش قبلی است نه گذشت چهار ماه قمري . امام - فاضل
107 - مسأله: چنانچه دختر باکره باشد، مرد باید در هفت شب اول عروسی او . - مکارم: فصل فیمایتعلق باحکام الدخول، مسأله 9
همراه بخوابد، و اگر باکره نباشد در سه شب اول باید نزد او باشد، مگر آنکه زن از حق خود صرفنظر کند. امام: تحریر الوسیله،
108 - مسأله: اگر مردي هر یک از حقوق واجب زن را ادا نکند حکم نشوز . کتاب نکاح ،فصل فی القسم والنشوز و النفاق، مسأله 4
پیدا میکند. امام - بهجت - تبریزي - فاضل - مکارم: استفتاء توجه: احکام نشوز در انتهاي همین فصل به تفصیل خواهد آمد.
-109 مسأله: مرد نمیتواند زن دائمی خود را به طوري ترك کند که نه مثل زن شوهردار باشد نه مثل زن بی شوهر، لکن واجب
نیست که هر چهار شب یک شب را نزد او بماند. امام: توضیح المسائل: مسأله 2417 و تحریر الوسیله، کتاب نکاح، فی النشوز،
مسأله 1. مکارم: توضیح المسائل، مسأله 2066 . حقوق مرد نسبت به زن حقوق شوهر نسبت به زن عبارتند از: الف - عدم خروج از
منزل مگر به اذن شوهر. ب - عدم جو از صدقه دادن، نذر کردن ویا قسم خوردن مگر به اذن شوهر. ج - تمکین به شوهر در هر
زمانی که مرد بخواهد. د - پاك کردن خود از هر چیزي که باعث دور کردن شوهر از تمتّعات جنسی است . ه - رعایت نظافت و
آرایش کردن در صورتی که شوهر آن را طلب کند. الف - عدم خروج از منزل مگر به اذن شوهر 110 - مسأله: زنی که عقد دائمی
شده نباید بدون اجازه شوهرش از خانه بیرون رود. امام :تحریرالوسیله، کتاب نکاح، فصل فی النشوز ، قبل از مسئله 1 و توضیح
المسائل ، مسئله 2412 . بهجت: توضیح المسائل، مسأله 1897 . تبریزي: توضیح المسائل، مسأله 2421 . فاضل: توضیح المسائل، مسأله
111 - سؤال: آیا باید براي صله رحم بابستگان نزدیک و یا حتی با پدر و مادر و خانواده خود، از شوهرم براي ( 2480 . مکارم ( 19
خروج از خانه اجازه بگیرم یا میتوانم به قدر انجام صله رحم بدون اذن شوهر از خانه خارج شوم ؟ جواب: خروج از خانه حتی اگر
براي صله رحم و یا دیدن پدر و مادر و بستگان نزدیک باشد، بدون اجازه شوهر حرام است . امام - بهجت - تبریزي - فاضل
112 - سؤال: اگر خانمی بداند شوهرش با خارج شدن او از خانه براي فلان مکان راضی است، آیا ( :مدرك مسأله قبل. مکارم( 20
میتواند بدون اجازه شوهرش از خانه خارج شود؟ یا اینکه باید براي هر خروج از خانه علیرغم علم به رضایت شوهر، از او اجازه
بگیرد؟ جواب: اگر زن اطمینان دارد که شوهرش رضایت دارد و اجازه میدهد، خروجش از منزل اشکال ندارد. امام - فاضل -
تبریزي - مکارم: استفتاء بهجت ( 21 ) در نتیجه: اگر خانمی مطمئن باشد شوهرش با خروج از خانه او رضایت دارد میتواند از خانه
خارج شود، اگر چه از شوهر اجازه نگیرد. بنابراین مواردي که معمولًا شوهر به زن اجازه میدهد، مانند خروجبراي کار یا خرید یا
صله رحم با افراد خاصی و… زن میتواند از منزل خارج شود. البته باید توجه داشت مواردي که زن شک دارد که شوهر اجازه
میدهد یا نه، حق ندارد بودن اذن شوهر از خانه خارج شود. همچنین باید خانمها توجه نمایند نمیتوانند بگویند چون شوهر با
خروج از منزل براي رفتن خانه مثلًا فلان فامیل راضی است پس حتماً با خروج براي رفتن به منزل شخص دیگري هم راضی است و
از خانه خارج شود. بلکه باید بداند که شوهر براي رفتن به منزل فرد دوم، رضایت دارد و به او اجازه میدهد. زیرا چه بسیار مواردي
که ممکن است شوهر با خروج زن به محلی راضی باشد اما با محلهاي مشابه راضی نباشد. بنابراین خانمها باید از قیاس در مسأله به
شدت پرهیز نمایند. بله اگر شوهر اجازه کلی داده است و یا زن مطمئن است که به محل دوم رفتن مورد رضاي شوهر است میتواند
از منزل خارج شود. 113 - سؤال: اگر خانمی از شوهرش اجازه گرفت به محلی برود، آیا میتواند از آنجا به محل دیگري برود؟
مثلًا به خانه خواهر یا مادر خود برود؟ جواب: تبریزي: به همان اندازه که شوهر اجازه داده است باید عمل کند. استفتاء فاضل: اگر
احراز رضایت رفتن به محل دیگر بکند، میتواندبرود والّا نه. استفتاء. بهجت: اگر علم به رضایت شوهر دارد میتواند برود والّا نه .
114 - سؤال: آیا زن میتواند بدون اجازه شوهر به مسجد یا نماز جمعه یا به . با استفاده از توضیح المسائل، مسائل متفرقه، مسئله 18
طور کلی به مجالس مذهبی برود؟ جواب: بهجت - تبریزي: اگر فرا گرفتن احکام شرعیه متوقف بر خارج شدن از خانه باشد،
میتواند خارج شود. بهجت: با استفاده از توضیح المسائل، مسائل متفرقه، مسأله 18 و تبریزي: استفتاء. فاضل: اگر شوهر رضایت
صفحه 15 از 38 www.Ghaemiyeh.com احکام روابط زن و شوهر مرکز تحقیقات رایانهاي قائمیه اصفهان
نداشته باشد، بیرون رفتن حرام است استفتاء 115 - سؤال: اگر مردي براي انتقام گرفتن از زن خود، به او اجازه خروج از منزل را
ندهد، آیا زن باید اطاعت کند؟ مثلًا همیشه اجازه میداده به محلی برود ولی حالا براي انتقام اجازه نمیدهد. جواب: فاضل: انتقام
گرفتن مرد از همسر خود، مناسب اخلاق انسانی و اسلامی نیست. ولی اگر به هر جهت اجازه خروج نداد، بر زن واجب است که
اطاعت کند. استفتاء 116 - سؤال: اگر خانمی بدون اجازه شوهرش از منزل خارج شده، تکلیف او از لحاظ نماز و روزه چیست؟ آیا
او ناشزه میشود؟ جواب: تبریزي: چنانچه به عنوان ترك شوهر و قهر باشد ناشزه است؛ و در سفر نماز و روزهاش تمام است و در
غیر اینصورت احتیاطاً جمع کند(هم شکسته بخواند و هم تمام) و در هر حال باید برگردد. استفتاء فاضل: اگر با لباسی که شوهر در
اختیار او گذاشته نماز بخواند، چنانچه شوهر راضی نباشد نمازش باطل است ولی روزه او صحیح است هر چند معصیت کرده است.
استفتاء 117 - سؤال: آیا زن میتواند در حین عقد شرط کند که اجازه خروج از منزل به دست خودش باشد؟ جواب: چنین شرطی
نافذ نیست و اگر هم ضمن عقد آن را شرط کردهاید عقد شما صحیح، ولی شرط آن باطل است . امام: با استفاده از تحریرالوسیله،
کتابنکاح، فی الشروط المذکوره فی عقد، مسائل 1 و 2. بهجت - تبریزي - فاضل: ( 22 ) ب: عدم جواز صدقه، نذر و قسم خوردن
- زن مگر به اذن شوهر احکام و سؤالات این قسمت در فصل روابط اقتصادي از سؤال 50 تا 58 آمده است مراجعه فرمایید. 118
سؤال: اگر زنی هنگام عقد شرط کرده است که مجاز به انجام کارهاي فرهنگی در خارج خانه باشد و یا اجازه داشته باشد کار کند
و مرد نیز پذیرفته است، اگر بعد از ازدواج، مرد اجازه ندهد براي انجام اینگونه کارها از منزل خارج بشود، آیا زن میتواند بدون
اذن شوهر از منزل خارج شود؟ جواب: بهجت - تبریزي: در فرض مذکور میتواند بدون اذن شوهر براي انجام کارهاي مذکور
خارج شود . بهجت: با استفاده از توضیح المسائل، مسائل متفرقه، مسئله 18 . تبریزي :استفتاء فاضل: در فرض شرط نمیتواند از
زوجه ممانعت کند مگر اینکه شغل مناسب شأن او نباشد استفتاء ج: حق تمکین 119 - مسأله: زن باید خود را براي هر لذتی که
همسرش میخواهد تسلیم نماید و بدون عذر شرعی از نزدیکی کردن او جلوگیري نکند . امام: تحریرالوسیله، فصل فی القسم و
النشوز، قبل از مسئله 1 و توضیح المسائل، مسأله 2412 . بهجت: توضیح المسائل، مسئله 1897 . تبریزي: توضیح المسائل، مسئله
120 - سؤال: اگر مرد در روابط زناشویی افراط 2421 فاضل: توضیح المسائل، مسئله 2480 مکارم: توضیح المسائل، مسئله 2062
کند و این براي سلامتی زن و حتی خود شوهر مضر باشد، آیا زن میتواند به اندازه معقول تمکین کند؟ جواب: تبریزي به اندازه
متعارف تمکین لازم است و نه بیشتر. استفتاء فاضل: اگر براي زن ضرر قابل توجهی داشته باشد میتواند تمکین نکند، بلکه براي
حفظ سلامتی خود تمکین نکردن لازم است. اما اگر ضرر متوجه شوهر است، نمیتواند تمکین نکند. استفتاء 121 - سؤال: اگر زن
داراي ضعف شدید بدنی باشد، و یا به علت بیماري توان تمکین به شوهر نداشته باشد آیا میتواند شوهر را تمکین نکند؟ جواب:
بهجت: در صورت داشتن عذر شرعی میتواند تمکین نکند. با استفاده از توضیح المسائل، مسأله 1897 . تبریزي: در صورت عذر
میتواند تمکین نکند استفتاء فاضل: ضعف غیر قابل تحمل و بیماري، مسقط تکلیف است و زن در آن حال میتواند تمکین نکند
استفتاء د - رفع منافرات 122 - مسأله: زن باید چیزهایی را که در روابط جنسی موجب منافرت و عدم رغبت مرد به زن میشود را از
خود دور کند. امام: تحریر الوسیله، القول فی النشوز، قبل از مسئله 1. در نتیجه: بطور مثال اگر زن در منزل همواره داراي لباسهاي
کثیف و رویی ژولیده باشد و همیشه بوي غذا از او به مشام برسد و یا داراي اخلاقی تند و برخوردهایی غیر عاطفی باشد و یا چنان
خود را با کار در خانه و یا در بیرون خسته کند که توان حتی صحبت کردن با شوهر را نداشته باشد، و یا چنان سردي از خود نشان
دهد که هیچ رغبتی براي مرد نسبت به او به وجود نیاید و امثال آن، همه و همه مواردي هستند که باعث میشود زن، واجب شرعی
خود را ترك کند و نه فقط حکم ناشزه را پیدا کند بلکه از داشتن یک زندگی شیرین و عاطفی محروم بماند. ه - آرایش و نظافت
-123 مسأله: زن باید در صورتی که شوهر بخواهد براي او آرایش کند و نظافت نماید. امام: تحریرالوسیله، کتاب نکاح، القول فی
124 - سؤال: اگر مردي به زن امر کند فلان آرایش را برایش بنماید و یا فلان لباس را در منزل ( النشوز، قبل از مسأله 1. فاضل: ( 23
صفحه 16 از 38 www.Ghaemiyeh.com احکام روابط زن و شوهر مرکز تحقیقات رایانهاي قائمیه اصفهان
بپوشد، آیا زن باید اطاعت کند؟ جواب: اطاعت زن از شوهر در مورد مربوط به استمتاعات واجب است و امور مذکور اگر در این
راستا باشد یا ترك آنها موجب نفرت شوهر باشد، باید اطاعت کند والّا لازم نیست. امام: با استفاده از مدرك سؤال قبل. فاضل:
استفتاء نشوز الف - نشوز زن 125 - مسأله: زن در هر یک از صور ذیل ناشزه میشود، و در نتیجه حق نفقه او ساقط میشود و مرد
میتواند نفقه او را نپردازد: 1- عدم تمکین به شوهر. 2- خارج شدن از خانه بدون اذن و رضایت شوهر. 3- پاك نکردن خود از هر
آنچه باعث دور کردن شوهر از تمتعات و لذات میگردد. 4- ترك نظافت و یا ترك آرایش، اگر شوهر آن را طلب کند. امام:
تحریر الوسیله، کتاب نکاح، القول فی النشوز، قبل از مسأله 1 و فصل فی النفقات، مسأله 1 و توضیح المسائل، مسأله 2413 . بهجت -
126 - مسأله:اگر زن در اعمالی که تبریزي: ( 24 ) فاضل: توضیح المسائل، مسأله 2481 و استفتاء مکارم توضیح المسائل، مسأله 2063
بر او واجب نیست از شوهر اطاعت نکند، ناشزه نمیشود. امام - تبریزي - فاضل - مکارم: با استفاده از مدرك مسأله قبل . در
نتیجه: اگر شوهر به زن امر کند، خانه را تمیز کند یا غذا بپزد یا فلان جنس را از بازار بخرد و یا… و زن از انجام این اوامر سرپیچی
کند، ناشزه نمیشود. اگر چه بهتر است زن در اینگونه امور از شوهر اطاعت کند. 127 - سؤال: زن با چند مرتبه اطاعت نکردن در
وظایف واجب خود نسبت به شوهر ناشزه میشود؟ جواب: اگر زن بدون عذر وظایف خود را انجام ندهد حتی اگر براي یکبار،
نشوز محقق میشود و اگرتوبه کرد و از شوهر اطاعت نمود نشوز برداشته میشود. امام - تبریزي - فاضل - مکارم: با استفاده از
مدارك مسأله قبل. 128 - مسأله: اگر از خانمی نشانههاي نشوز و نافرمانی ظاهر شد، مثلًا در حرف زدن و انجام کارها بسیار تند و
خشن عمل کرد، و یا با شوهر قهر کند و یا خداي ناخواسته به شوهر اهانت کند، شوهر باید او را نصیحت کند. امام: تحریر الوسیله،
129 - مسأله: اگر زن نصیحت شوهر (که در مسأله پیش گفته شد) را نشنود و یکی از . کتاب نکاح، القول فی النشوز، مسأله 1
کارهایی که باعث نشوز او میشود را انجام دهد (مثلًا بدون اذن شوهر از منزل خارج شود و یا خود را براي استمتاعات شوهر مهیا
نکند و…) در این صورت مرد میتواند با او قهر کند و از همخوابی با او دوري کند؛ یعنی یا در رختخواب به او پشت کند و یا اصلًا
نزد او نخوابد. امام: مدرك مسأله قبل. 130 - مسأله: اگر زن با قهر کردن نیز دست از نافرمانی شوهر برنداشت، مرد میتواند به
اندازهاي که باعث تنبّه و ترك نافرمانی او گردد وي را تنبیه کند، ولی بیش از آن جایز نیست و اگر باز هم زن تمکین نکرد
میتوان تنبیه را بیشتر یا شدیدتر کرد. البته به شرط آنکه قرمز، کبود و یا موجب جراحت بدن او نشود. امام: تحریرالوسیله، کتاب
131 - مسأله: اگر تنبیه زن بیش از حد لازم باشد و یا باعث کبود شدن و یا جراحت گردد، علاوه . نکاح، القول فی النشوز، مسأله 1
بر اینکه شوهر معصیت کرده است باید دیه آن را نیز بپردازد. امام: با استفاده از مدرك مسأله قبل. 132 - مسأله: باید این تنبیه به
قصد اصلاح زن باشد، نه براي تشفی خاطر و یا انتقام و امثال آن. امام: تحریر الوسیله، کتاب نکاح، القول فی النشوز، مسأله 1. در
نتیجه: از چند مسأله گذشته چنین به دست میآید که مردان اولًا نمیتوانند زن خود را به هر بهانهاي تنبیه کنند، بلکه این حکم فقط
در نافرمانیهایی است که موجب نشوز زن میگردد، ثانیاً همواره باید ابتدا زن را نصیحت کرد اگر مؤثر نشد با او قهر کرد و اگر
مؤثر نشد میتوان او را با شرایط گفته شده، تنبیه نمود. بنابراین جایز نیست زن را بلافاصله بعد از نافرمانی تنبیه کرد. ثالثاً مردان
نمیتوانند به هر مقداري که میخواهند زن را تنبیه کنند بلکه فقط باید به اندازهاي باشد که زن از نافرمانی دست بردارد. رابعاً نباید
به قدري باشد که باعث قرمز شدن بدن و یا کبود شدن آن گردد. خامساً باید به قصد اصلاح زن باشد نه از روي عصبانیت، انتقام،
تشفی خاطر و یا هر چیز دیگر. و شما خواننده عزیز توجه میفرمایید در واقع تنبیهی که با چنین شرایطی باشد، تنبیه و تذکري براي
زن خواهد بود که باعث میشود به انجام وظایف خود ملزم گردد. توجه و مراقبت: آقایان توجه داشته باشند در صورتی که لازم
شد با حفظ شرایط ذکر شده، زن را تنبیه کنند، باید به شدت از این کار در هنگام عصبانیت پرهیز نمایند، زیرا در آن صورت تنبیه
اغلب براي فرونشاندن خشم و تشفی خاطر صورت میگیرد و این عمل حرام است و باید از آن پرهیز کرد. 134 - مسأله: اگر خانمی
ناشزه شود، سپس پشیمان شود، تا زمانی که عملًا نشان نداد دست از نافرمانی کشیده است، نفقه او بر شوهر واجب نمیشود. امام:
صفحه 17 از 38 www.Ghaemiyeh.com احکام روابط زن و شوهر مرکز تحقیقات رایانهاي قائمیه اصفهان
تحریر الوسیله، کتاب نکاح، فصل فی النفقات مسأله 3. در نتیجه: از زمانی نفقه زن بر مرد واجب میشود که زن عملًا نشان دهد از
روش خود دست برداشته است. بنابراین اگر زن فقط عذر خواهی کند، نفقه بر مرد واجب نمیشود. ب - نشوز مرد 135 - مسأله:
اگر مرد به وظایف واجب خود نسبت به زن عمل نکند و نفقه زن را نپردازد ناشزه (البته استعمال صحیح آن ناشز است) میشود.
امام: تحریرالوسیله، نکاح، القول فی النشوز، مسأله 2. امام - بهجت - تبریزي - مکارم - فاضل: استفتاء. 136 - مسأله: اگر نشانههاي
نشوز در مرد پیدا شود زن میتواند مرد را نصیحت کند و اگر نصیحت مؤثر نشد میتواند شکایت خود را نزد حاکم ببرد تا او مرد
را وادار کند به وظایف خود عمل نماید. امام - بهجت - تبریزي - فاضل - مکارم: با استفاده از مدارك مسأله قبل . 137 - سؤال:
آیا زن حق دارد با شوهر خود قهر کند یا شوهر را کتک بزند؟ جواب: زن حق قهر کردن یا کتک زدن شوهر را ندارد. امام با
استفاده از تحریرالوسیله، کتاب نکاح، القول فی النشوز، مسأله 2. بهجت - فاضل - مکارم: استفتاء تبریزي: ( 25 ) توجه و مراقبت:
آقایان باید توجه داشته باشند عصبانی مزاج بودن، یکدندگی در منزل، امر و نهی کردن زیاد به گونهاي که تنها تصمیم گیرنده در
منزل باشند، نداشتن سعه صدر و تحمل، نداشتن گذشت در اتفاقات زندگی و مواردي از این قبیل، زمینههاي بسیار مساعدي هستند
که باعث میشوند مرد حقوق همسر خود را ایفا نکند، در نتیجه علاوه بر اینکه معصیت کار بوده، ناشز نیز میشود. زیرا با توجه به
حقوق زن نسبت به مرد مانند خوشرفتاري کردن با زن و یا بخشیدن اشتباهات او و… مرد باید در خانه، فضایی صمیمی و دوستانه را
فراهم آورد تا از بروز هر گونه ناهنجاري جلوگیري شود.

سؤال: آیا اعضاي خانواده موظف هستند درباره حلال بودن درآمد سرپرست خانواده تحقیق و بررسی کنند؟ جواب: اعضاي
، خانواده مکلف به تحقیق نیستند و تا یقین به وجود مال حرام در بین اموال حاصل نشود تصرف مانع ندارد. امام: استفتائات، ج 2
24 - سؤال: شوهر من نماز نمیخواند وخمس نمیپردازد: الف - آیا پولی را که از او میگیرم برایم حلال است . ص 49 ، سؤل 134
و یا باید خمس آن را بپردازم ؟ ب - حکم مواد غذایی که به منزل میآورد و یا لباسهایی که براي من و فرزندانم میخرد، چیست
؟ ج - حکم اقامت در خانهاي که او با این پول تهیه کرده است چیست ؟ جواب: تبریزي: براي شما جایز است. استفتاء فاضل: اگر
یقین نداشته باشد که عین آن پول و عین آن غذا و لباس متعلق خمس است، براي شما اشکالی ندارد و راجع به اقامت در خانه
چنین شخصی، اگر میتوانید او را نصیحت کنید و با او مدارا نمایید و اگر مؤثر نشد حکم دیگري دارد. استفتاء 25 - سؤال: آیا زن
و شوهر میتوانند طبق موازین شرعی و قوانین رسمی چیزي رابه یکدیگر بفروشند؟ جواب: هر یک میتوانند ملک شرعی دیگري
26 - سؤال: آیا مرد میتواند همسر خود را مجبور به فروش . را از او بخرد. امام - با استفاده از استفتائات، ج 2، ص 105 ، سؤال 85
اموالش نماید، مثلًا زن را وادار کند خانه یا ملکش را بفروشد؟ جواب: حق ندارد، و شوهر اختیار همسرش را (در اینگونه موارد)
ندارد و طرفین حقوق متقابلهاي دارند که باید عمل کنند . امام، استفتائات، ج 2، ص 78 ، سؤال 27 . تبریزي - فاضل - مکارم:
استفتاء. 27 - مسأله: اگر زن یا شوهر چیزي را به دیگري هبه کنند، تا زمانی که آن چیز موجود باشد میتوانند آن را پس بگیرند.
28 - مسأله: در صبح هر روز . لکن بنابر احتیاط مستحب بهتر است آن را پس نگیرد. امام - تحریرالوسیله، ج 2، کتاب الهبه، مسأله 8
زن مالک نفقه همان روز از مال شوهر میشود، البته به مقداري که در آن روز مصرف میکند. (موارد و مقدار نفقه زن در قسمت
حقوق ذکر خواهد شد، مراجعه نمایید.) بنابراین اگر مرد پول بیشتري به زن بدهد که او به اندازه نفقه خود از آن پول بردارد، زن
. زائد بر آن را مالک نیست و شوهر میتواند آن را از زن پس بگیرد. امام: تحریر الوسیله، کتاب نکاح، فصل فی النفقات، مسأله 10
تبریزي - فاضل - مکارم: استفتاء. 29 - مسأله: اگر مرد نفقه یک روز یا یک هفته و یا مثلًا یک ماه را یک جا به زن بدهد، و زن با
صرفه جویی و یا استفاده کردن از پولهاي دیگر، مقداري از این پول را پس انداز کند، زن مالک آن است و شوهر حق پس گرفتن
. آن را ندارد. امام: تحریر الوسیله، کتاب نکاح، فصل فی النفقات، مسأله 11 . بهجت: با استفاده از توضیح المسائل، مسأله 1897
تبریزي: با استفاده از توضیح المسائل، مسأله 2421 . فاضل: با استفاده از توضیح المسائل، مسأله 2480 . توجه: معمولًا مردها علاوه بر
نفقه زن مخارج بچه ها را هم به زن میپردازد، در مسأله فوق، زن فقط صاحب آن مقداري از پول میشود که در تفقه خودش
صرفه جویی کرده باشد. ولی صاحب مازاد بر مخارج فرزندان نیست. مگر آنکه شوهر آن را به زن تملیک کند. 30 - مسأله: اگر
مردي نفقه یک روز زن را نپردازد، در پایان آن روز به مقادر نفقه به گردن مرد، دین میآید و به زن مقروض میشود. چه زن آن
را از مرد طلب کرده باشد یا نه. 31 - مسأله: زن میتواند نفقاتی را که شوهر نداده در هر زمانی از او مطالبه کند، و اگر شوهر
نپرداخت، زن میتواند با مرجعه به حاکم شرع نفقه خود را از شوهر بگیرد، و در صورتی که شوهر نداشته باشد که نفقه را بپردازد
به او مهلت داده میشود که هر گاه توان پرداختن پیدا کرد بپردازد. امام - تبریزي - فاضل - مکارم: با استفاده از مدارك مسأله
قبل. بهجت: ( 6) امام: تحریر الوسیله، کتاب نکاح، فصل فی الفتضات، مسأله 10 بهجت: با استفاده از توضیح المسائل، مسأله 1897
32 - مسأله: اگر مردي نفقه زن تبریزي: با استفاده از توضیح المسائل، مسأله 2421 فاضل :با استفاده از توضیح المسائل، مسأله 2480
را نپردازد، زن میتواند از تمکین به شوهر خود داري نماید و همچنین میتواند نزد حاکم رفته تا او شوهر را با مجبور به پرداخت
مخارج زندگی زن کند و اگر دسترسی به حاکم ممکن نباشد، زن میتواند از اموال مرد به اندازه نفقه خودش بدون اذن او بردارد.
33 - مسأله: زنی که از شوهر اطاعت میکند (یعنی ناشزه نیست) . امام: تحریرالوسیله، کتاب نکاح، القول فی نفقه الاقارب، مسأله 14
صفحه 8 از 38 www.Ghaemiyeh.com احکام روابط زن و شوهر مرکز تحقیقات رایانهاي قائمیه اصفهان
اگر مطالبه خرجی کند و شوهر ندهد میتواند در هر روز به اندازه خرجی آن روز بدون اجازه از مال او بردارد و اگر ممکن نیست
چنانچه ناچار باشد معاش خود را تهیه کند، در موقعی که مشغول تهیه معاش است اطاعت از شوهر بر او واجب نیست. امام: توضیح
34 - مسأله: اگر مردي بعد از عقد از پرداخت ( المسائل، مسأله 2416 . تبریزي: توضیح المسائل، مسأله 2425 . فاضل - مکارم: ( 7
نفقه معذور شد (یعنی عذري که شرع آن را قبول کند) زن نمیتواند عقد را فسخ کند. بلکه اگر مرد میتواند نفقه زن را بپردازد
ولی نمیپردازد، زن میتواند طبق مسأله قبل عمل نماید. در هر حال یا حاکم از مال شوهر نفقه زن را میپردازد و یا اگر زن راضی
باشد حاکم از جانب شوهر طلاق را جاري میکند. امام: تحریرلوسیله، کتاب نکاح، القول فی الکفر، مسأله 10 . تبریزي - فاضل -
مکارم: با استفاده از مدارك مسأله قبل و استفتاء. 35 - مسأله: زن نمیتواند نفقه روزهاي آینده را از شوهرش طلب نماید. امام -
بهجت - تبریزي - فاضل - مکارم: استفتاء 36 - مسأله: نفقه را میتوان به صورت پول یا عین به زن پرداخت، مثلًا میتوان غذا را
پخته یا نپخته و یا پول آن را به زن داد و زن نیز مالک آن میشود و هیچکدام از طرفین حق ندارند دیگري را ملزوم به پرداخت یا
37 - سؤال: آیا مرد میتواند پولهایی را که . دریافت پول کنند. امام: تحریرالوسیله، کتاب نکاح، فصل فی النفقات، مسائل 13 و 14
زن با صرفه جویی در مخارج خانه پس انداز کرده، از زن طلب کند؟ جواب: اگر از نفقه زن بوده و زن با کم گذاشتن از خود
صرفه جویی کرده، خیر نمیتواند. اما اگر از مخارج بچهها بوده و یا عنوان دیگري داشته، بله میتواند پس بگیرد. امام - بهجت -
فاضل - مکارم: استفتاء 38 - سؤال: اگر خانمی ماهانه از شوهرش براي مخارج تغذیه خانواده پول میگیرد ولی هر ماه مقداري از
آن را پس انداز میکند، آیا میتواند بدون اذن شوهر براي خودش یا بچهها با این پول لباس یا چیز دیگري بخرد؟ جواب: اگر
شوهر ماهیانه را تملیک زن کرده، و اختیار مصرف را به او داده و یا ماهیانه نفقه خود زن است، بله میتواند بدون اجازه شوهر آن
را خرج کند. اما نسبت به مخارج فرزندان و یا غیر آن اگر صرفه جویی کند، باید از شوهر اجازه بگیرد. امام - بهجت - فاضل -
مکارم: استفتاء. 39 - مسأله: مخارج سفر زن اگر بیشتر از مخارج وطن باشد، با شوهر نیست، ولی اگر شوهر مایل باشد که زن را
سفر ببرد،باید مخارج سفر او را بدهد. امام: توضیح المسائل، مسأله 2415 . تبریزي: توضیح المسائل، مسأله 2424 . فاضل: توضیح
40 - مسأله: وسایلی همچون فرش، روانداز، پرده، وسایل منزل و هر آنچه را که مرد به عنوان نفقه در اختیار . المسائل، مسأله 2483
زن قرار میدهد اگر عین آن باقی باشد در ملک شوهر است. بنابراین اگر زن ناشزه شود یا طلاق داده شود، همه آن وسایل به
. شوهر مسترد میگردد. مگر آنکه آنها را به زن تملیک کرده باشد. امام: تحریر الوسیله، کتاب نکاح، فصل فی النفقات، مسأله 15
-41 سؤال: شوهر من اکثر حقوق خود را خرج دوستان و بستگان و پدر و مادرش میکند و من و بچهها را به شدت در مضیغه قرار
داده است آیا میتوانم در هر ماه بخشی از حقوقش را از او بگیرم تا آن را صرف دیگران نکند؟ جواب: شما میتوانید نفقه هر روز
خود را در صبح همان روز از او مطالبه نمایید و بر مرد نیز واجب است ابتدا نفقه زن و مخارج بچهها را بپردازد و اگر در آمد
42 - مسأله: . زیادتري داشت میتواند به دیگران ببخشد. امام: با استفاده از تحریرالوسیله، کتاب نکاح، فصل فی النفقات، مسأله 20
اگر مرد فقط به اندازه نفقه پول یا امکانات داشته باشد نمیتواند آن را به اقارب خود ببخشد، بله اگر بیش از نفقه داشت میتواند
43 - مسأله: تصرف در اموال شوهر بدون اذن او جایز . مازاد را ببخشد. امام: تحریرالوسیله، کتاب نکاح، فصل فی النفقات، مسأله 20
نیست مگر آنکه زن علم به رضایت او داشته باشد. و همینطور تصرف مرد در اموال زن . امام: با استفاده از تحریر الوسیله، کتاب
غصب، مسائل 6 و 7 . تبریزي: توضیح المسائل، مسأله 2424 . فاضل: توضیح المسائل، مسأله 2483 . در نتیجه: در صورتی که مرد
نفقه زن را میپردازد، زن نمیتواند بدون اجازه شوهر دست در جیب او کرده پول بردارد؛ و یا از وسائل او اعم از جوراب، انواع
لباس یا وسایل منزل یا هر آنچه که متعلق به شوهر است استفاده نماید. البته اگر زن بداند که شوهر راضی است میتواند در اموال
او تصرف کند، اگر چه اجازه نگرفته باشد. و هینطور مرد حق ندارد بدون اجازه زن در اموال او تصرف کند. مثلًا زینت آلات او را
بدون اجازه او بفروشد و یا اگر صاحب ملک یا مستغلاتی است آنها را بدون اجازه زن تصرف کند و… البته در این موارد، تصرف
صفحه 9 از 38 www.Ghaemiyeh.com احکام روابط زن و شوهر مرکز تحقیقات رایانهاي قائمیه اصفهان
در مواد خوراکی جهت خوردن استثناء شده است. زیرا در مواد خوراکی کافی است انسان علم به عدم رضایت صاحب مال نداشته
باشد ولی علم به رضایت او لازم نیست . 44 - مسأله: اگر منزل ملک شوهر باشد، زن اجازه ندارد کسی را که شوهر راضی نیست به
. خانه او بیاید، دعوت کند، اگر چه آن شخص از بستگان نزدیک باشد. امام: با استفاده از تحریر الوسیله، کتاب، غضب، مسأله 6
تبریزي: توضیح المسائل، مسأله 2424 . فاضل: توضیح المسائل، مسأله 2483 . در نتیجه: اگر شوهر بگوید راضی نیستم فلان شخص
را دعوت کنی، زن اجازه ندارد او را جهت آمدن به منزل دعوت نماید. البته اگر او خودش آمد بر زن واجب نیست او را به منزل
راه ندهد . 45 - مسأله: اگر منزل ملک زن باشد، شوهر نمیتواند زن را از دعوت بستگان و نزدیکانش نهی کند، مگر آنکه این کار
با حقوق مرد منافات داشته باشد. البته مرد می تواند به زن اجازه ندهد که از وسائل و یا از پول و یا امکاناتی که جزء اموال مرد
است استفاده نماید. امام - تبریزي : با استفاده از مدارك مسأله قبل. توضیح: از آنجا که مرد فقط داراي حقوق خاصی نسبت به زن
میباشد و اجازه ندارد در موارد غیر آن، زن را امر و نهی کند، بنابراین اگر به زن بگوید فلان شخص را به منزل دعوت نکن، در
صورتی که منزل ملک زن باشد، اطاعت از او واجب نیست. مشروط به آنکه این دعوت با حقوق مرد منافات نداشته باشد و یا مثلًا
اگر وظایف زن در خانه نسبت به مرد به واسطه این دعوت ترك نشود و یا موجب استفاده از وسائل و اموال مرد نگردد. اگر چه
بهتر است در این صورت رضایت شوهر را کسب کند. بنابراین، اگر این دعوت موجب هتک حرمت زن یا شوهر میشود و یا لطمه
به آبرو یا ناموس خانواده میزند و یا موجب میگردد که خداي نکرده تعلق زن نسبت به شوهر کم شود، در نتیجه حقوق مرد را،
مانند آرایش کردن یا دور کردن منافرات از خود و… را به خوبی اداء ننماید، دعوت کردن جایز نیست و زن باید شوهر را اطاعت
کند. 46 - سؤال: اگر زنی بدون اجازه شوهرش از پول یا مال او بردارد ولی میداند شوهرش راضی است، آیا گرفتن اجازه واجب
است یا به همین اطمینان میتواند اکتفا کند؟ و در صورتی که احتمال دهد او راضی است، حکم چگونه است؟ جواب: با احراز
رضایت مانعی ندارد. ولی در صورت احتمال جایز نیست . امام - بهجت - تبریزي - فاضل - مکارم: استفتاء. 47 - سؤال: آیا جایز
است زن از پولی که شوهرش براي مخارج خانه میدهد در منزل مجلس روضه یا ختم انعام و یا مانند اینگونه مجالس بر پا کند؟
جواب: اگر شوهر پول را تملیک زن کرده و اختیار مصرف آن را به زن داده، یا بداند شوهر راضی است مانعی ندارد والا جایز
نیست. امام - بهجت - تبریزي - فاضل - مکارم - استفتاء. 48 - سؤال: بر پا کردن مهمانی یا مجالس جشن میلاد ائمه علیهم السلام
و یا مجالس عزاداري بدون اجازه شوهر در منزل براي زن چگونه است؟ و اگر شوهر راضی نباشد حکم چیست؟ جواب: بدون اذن
شوهر جایز نیست و دعوت کردن بیگانه و ورود به منزل شوهر بدون اذن جایز نیست، مگر احراز رضایت شود. امام: با استفاده از
تحریر الوسیله، کتاب غصب، مسائل 6 و 7. بهجت - تبریزي - فاضل - مکارم: استفتاء. 49 - سؤال: آیا شرط بندي بین زن و شوهر
جایز است؟ جواب: اگر مراد از شرط بندي قمار و برد و باخت است، جایز نیست. بهجت - فاضل - مکارم: استفتاء نذر، عهد، قسم
-50 مسأله: نذر یا عهد زن بدون اجازه شوهرش صحیح نیست، اگر چه بخواهد از مال خودش آن را اداء کند. امام: تحریرالوسیله،
-51 ( القول فی النذر، مسأله 3 و توضیح المسائل، مسأله 2644 . بهجت: توضیح المسائل، مسأله 2136 . تبریزي - فاضل - مکارم: ( 8
مسأله: اگر شوهر به زنش اجازه داد نذر کند و او نذر کرد، نمیتواند نذر او را باطل کند؛ و یا نمیتواند مانع وفاي به نذرش گردد.
52 - سؤال: اینجانب کارمند هستم و ( امام: توضیح المسائل، مسأله 2645 . تبریزي: توضیح المسائل، مسأله 2654 . فاضل - مکارم: ( 9
حقوق میگیرم، آیا میتوانم بدون اجازه شوهرم مقداري از این حقوق را نذر کنم؟ جواب: نذر بدون اجازه شوهر باطل است. امام:
( کتاب استفتائات، ج 2، نذر، سؤالات 10 و 11 . بهجت: با استفاده از توضیح المسائل، مسأله 2136 . تبریزي: فاضل - مکارم: ( 10
-53 سؤال: من بدون اجازه شوهرم نذر کردم اگر خدا حاجت مرا بدهد، فلان مقدار پول در فلان مورد مصرف کنم و چند رکعت
نماز بخوانم و چند روز روزه بگیرم، ولی براي هیچکدام از شوهرم اجازه نگرفتم، مسأله را با او در میان گذاردم و او اجازه داد. آیا
نذر من با اجازه او درست میشود یا نه؟ جواب: نذر بدون اذن شوهر باطل است و اجازه بعدي آن را تصحیح نمیکند. امام: کتاب
صفحه 10 از 38 www.Ghaemiyeh.com احکام روابط زن و شوهر مرکز تحقیقات رایانهاي قائمیه اصفهان
54 - مسأله: اگر زن بدون اجازه شوهر قسم بخورد بعید نیست که قسم ( استفتائات، ج 2، نذر، سؤال 9. تبریزي - فاضل - مکارم ( 11
او صحیح نباشد لکن نباید احتیاط را ترك کند(وجوباً). امام: توضیح المسائل، مسأله 2673 . بهجت - تبریزي - مکارم ( 12 ) فاضل:
55 - مسأله: اگر شوهر از قسم خوردن زن نهی کند قسم او صحیح نیست . امام: توضیح المسائل، . توضیح المسائل، مسأله 2750
. مسأله 2672 . بهجت: توضیح المسائل، مسأله 2123 . تبریزي: توضیح المسائل، مسأله 2681 . فاضل: توضیح المسائل، مسأله 2749
مکارم: توضیح المسائل، مسأله 2301 . هبه 56 - سؤال: آیا زن میتواند از مال خودش بدون اذن شوهرش به کسی ببخشد(هبه کند)؟
. جواب: هبه او از مال خودش صحیح است حتی اگر شوهر او را نهی کند. امام: با استفاده از کتاب استفتائات، ج 2، نذر، سؤال 11
-57 سؤال: اگر زنی مهر خود را به شوهر ببخشد بعد پشیمان شود میتواند آنرا طلب کند؟ جواب: تبریزي: اگر مهر در ذمه شوهر
بوده و ابراء کرده نمیتواند مطالبه کند، و اگر عین خارجی بوده و بخشیده و در اختیار او قرار داده بنابر احتیاط نمیتواند پس
بگیرد. استفتاء فاضل: اگر مهریه بر ذمه شوهر باشد با بخشیدن آن دیگر جاي برگشت نیست. و اگر مهریه مانند خانه، زمین و امثال
آنها باشد و در اختیار شوهر قرار داده باشد میتواند رجوع کند و پس بگیرد. استفتاء. 58 - سؤال: اگر در عقد شرط شود پرداخت
مهریه از ناحیه شوهر ((عندالاستطاعه)) باشد، آیا زن میتواند علی رغم عدم قدرت شوهر بر پرداخت مهر، آن را از او طلب کند؟
جواب: فاضل: در صورت عدم قدرت زوج، زوجه نمیتواند مطالبه نماید. استفتاء. تبریزي: در صورت عدم استطاعت، زن نمیتواند
مهر را مطالبه کند حتی در لیله زفاف . استفتاء.

یکى از واژه هائى که در طول تاریخ مورد ستم قرار گرفته و دائما به قربانگاه امیال و هواهاى نفسانى رفته است واژه زیباى ((زن))
مى باشد که به پیوست این واژه در طول تاریخ تعاریفى از زن نموده اند که آخرین آنها تعریفى است که عرب جاهلیت از آن نموده و
دختران شیر خوار را زنده زنده در گورستان دفن مى نموده است زن واژه فساد و کج فهمى و اسارت بخود گرفته بود و در یک کلام
آن حقیقت زیباى زن با انگارهاى هواپرستان به موجودى غیر انسان بیشتر شبیه مى شد دیگر کسى از واژه زن مفهوم انسانیت و
معنویت استنباط نمى کرد کسى براى زن معرفت و عرفان پروردگار قائل نبود و به عبارت دیگر نگارش منفى آنقدر در جوامع رشد
کرد که زن به تمام معنا آئینه شهوت و رنگ پرستى و مدخواهى شد و چه کنیم که آثار رگه هاى زشت این نگرش جاهلى هنوز در
قلب متمدن غرب هم ریشه دارد.
در اوج یک چنین تعریف و حقیقت جاهلى براى زن، حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها با حضور در عرصه گیتى افتخار بزرگى
آفرید و در مقابل آن تعریف جاهلى از زنان و به عبارت دیگر زنان جاهلى زنان فاطمى را معرفى و تعریف کرد و در طول دوران
کوتاه زندگى خویش تک تک ابعاد روحى زن را عملا تعریف و تبیین نمود.
در مقابل هر کدام از روشهاى زنان جاهلى روشى صحیح را ابداع نمود و با بیان و تعریف از یک طرف و عمل از سوئى بالاتر مرزى
عمیق با تعریفى دقیق از زن به جامعه آن زمان و جوامع آینده خود عرضه نمود.
امروزه که بیش از هزار سال از زمان حیات ظاهرى آن بزرگوار مى گذرد نقش ارزنده آن حضرت در بیان تعریف صحیح زن معلوم و
آشکار مى شود.
آرى، نه اینکه امروز زنان فاطمى و تعاریف فاطمى بکلى زندگى انسانها را گرفته است. خیر، ولیکن یکه تازى تعریف جاهلى از میان
رفته و در مقابل این دیدگاه که زن اسوه مدپرستى و حسادت و چشم و هم چشمى و هزار افسونگرى و نمود جاهلیت است از میان
رفته و تعریف زیباى فاطمى با نقش و نمود ارزنده آن در جامعه رشد و تعالى یافته است.
تا آنجا که امروزه بسیارى از زنان ما در عرصه هاى صحیح فرهنگى بهترین افتخارات را مى آفرینند و بدور از همه روشهاى جاهلى
روشهاى ارزنده فاطمى را در زندگى پیاده مى نمایند.
www.PersianLady.ir
٤
در پایان این نوشته آرزوى آن داریم تا روشهاى فاطمى را از روشهاى جاهلى شناخته و با ایجاد یک مرز مشخص بین آندو خود را
در غالب تعریف ارزشمند فاطمى وارد نمائید.
شاید با این عمل زنگار کهنه اى که بر سیماى عطوف زن در پى قرنها نشسته مرتفع و زن با تمام ابعاد زندگى خود، بتواند در جهت
احیاء فرهنگ دینى و اسلامى موثر واقع شود.
فراموش نکنید که این روش زندگى شماست که یا شما را جاهلى مى کند و یا فاطمى.
صرفا محبت حضرت زهرا (علیها السلام) براى فاطمى شدن کافى نیست. نگاه منصفانه شما به تک تک رفتارها و اعمال مى تواند در
تشخیص جایگاه و حرکت خود بسوى بهتر شدن کمک شایانى بنماید.
با آرزوى آنکه زنان جامعه به کمک همدیگر گام موثرترى در جهت تبیین بیشتر رفتار فاطمى بردارند.

قبل از شروع، مقدمتا لازم است تعریفى از شخصیت داشته باشیم.
شخصیت: مجموعه رفتارهاى پایدارى است که از انسان سر مى زند و او را از سایرین بنحوى متمایز مى نماید.
با توجه به مفهوم شخصیت و برداشت هاى مختلفى که از آن مى شود، زن نقش بسزائى در سازماندهى شخصیت مرد مى تواند ایفا
نماید.
سوال: از یک طرف با توجه به مفهوم شخصیت که در آن پایدارى و ثبات رفتار لحاظ شده و از طرف دیگر توجه به این نکته که
تحول رفتار در سنین بالاتر از بیست سال کم و کمتر مى شود چگونه زن مى تواند نقش اساسى در رفتارسازى و تحول در رفتار
داشته باشد؟
پاسخ: دقت در تعریف شاید این حقیقت که منظور نظر شما بوده است را واضح بیان نماید آرى، حدس شما صحیح است ولیکن توجه
به یک مطلب لازم است و آن اینکه در طول زندگى انسان مقاطع مختلفى به عنوان نقاط عطف شخصیتى مطرح است که در آن
شخصیت انسان قابلیت تغییر و تحول بیشترى را دارا مى باشد که این مقاطع زمانى حتى در دوران پیرى و کهولت ممکن است وجود
داشته باشد.
تائید این مطلب را مى توانید با مطالعه کتب تاریخ و داستانهاى متفاوت ملاحظه نمائید، کسانیکه مدتهاى طولانى از عمر خود را در
مسیرى ناشایست طى کرده ولیکن در آخر عمر دچار یک تحول و تغییر شده و سازمان شخصیتى خویش را که شامل آن رفتارها
بوده به سوى یک سرى رفتارهاى ارزشى متمایل کرده اند.
www.PersianLady.ir
٥
این تحولات و تغییرات که در سنین بالاتر از دوران شخصیت سازى ” 1 ” رخ مى دهد تائیدى است بر این نظریه که شخصیت در
دوران هاى بالاتر از سن جوانى قابل تغییر بوده و شخص مى تواند شخصیت خویش را تغییر و به سمت و سوى یک شخصیت مقبول
یا غیر مقبول سوق دهد. البته همگى شماها نمونه هایى از این تغییر را در زندگى ولو مختصر خویش ملاحظه و مطالعه کرده اید.
بدیهى است تحولاتى که در سنین بالاتر از جوانى رخ مى دهد عموما نقاط عطفى از شخصیت مى باشد که غالب این نقاط شخصیتى
هم به دو دسته عمده تقسیم مى شود:
نقاط عطف ارادى و نقاط عطف غیر ارادى.
نقاط عطف ارادى رویدادهائى هستند که انسان در ایجاد آن دخل و تصرف فراوانى مى تواند داشته باشد مثل مراسم عقد و ازدواج و
یا صاحب فرزند شدن و یا سفر حج و یا…
در مقابل نقاط عطف شخصیت ساز غیر ارادى شامل آن نقاطى از زندگى مى شود که انسان ناخودآگاه در یک تنش روحى مثبت یا
منفى قرار گرفته و چه بسا با یک کلام متحول و تغییر جهت داده و یا مى دهد.
حال با توجه به تفصیلى که در مطلب بیان کردیم هر کدام از شما خوانندگان محترم نمونه هاى بارزى را در ذهن مى شناسید که نظر
ما را تائید مى نماید.
مى توانید این مطالب را با دوست و هم کلاسى و یا همکاران خود هم در میان گذاشته و این نقاط عطف را بیشتر مورد تجزیه و
تحلیل قرار دهید طبیعتا با صرف وقت و توجه لازم مى توانید نقاط بیشمارى از آنها را براى خود و دیگران مثال زده و شمارش
نمائید. موضوع نصیحت گوئى و امر به معروف و نهى از منکر که در ادیان مختلف خصوصا در دین مبین اسلام بسیار مورد توجه قرار
گرفته شاید اشاره اى به این حقیقت باشد.
چه بسا نصیحتى که درست در نقطه عطف شخصیتى یک انسان قرار گرفته و بطور کلى زندگى او را تغییر داده است فراموش نکنید اگر
با یک نصیحت بجا در نقطه عطف، یک شخصیت را متحول کرده و به سمت و سوى مثبت سوق بدهید شما در هر خیرى که از آن
انسان و نسل او سر مى زند شریک خواهید بود.
البته فراموش نکنید رعایت اصول و قوانینى که دین اسلام در رابطه با نصیحت کردن و امر به معروف و نهى از منکر بیان کرده در
حقیقت با لحاظ شرایط، ایجاد کننده یک نقطه عطف ارادى از طرف شما و غیر ارادى براى اوست.
بنابراین با مراجعه به کتب مربوطه راهکارهاى امر به معروف و نهى از منکر و یا نصیحت کردن را آموخته تا با ظرافت خاص خودش
بتوانید شرایط مناسب جهت تحول را ایجاد و با یک نصیحت دوستانه او را متنبه نمائید. حال که موضوع تحول و انواع و اقسام آن
روشن شد طرح و بررسى عنوان موضوع مورد نظر بسیار ساده مى تواند پیگیرى شود.
خانمها توجه داشته باشند:
www.PersianLady.ir
٦
شخصیت مرد در هنگام ازدواج و پس از آن بخاطر شرایط ازدواج در معرض تحول و تغییر است شما مى توانید با امتیاز ویژه اى که
دارید شخصیت همسر خویش را از هر شرایطى به شرایط بهتر متحول نمائید.
همسر شما مى تواند رفتارهاى جدید شخصیتى را بخاطر شما در زندگى شروع کند. با گفتگو و صحبت مستقیم و غیر مستقیم او را در
مسیر مثبت زندگى یارى و در تحول شخصیت به سمت شرایط و ملاکهاى برتر کمک نمائید.
البته فراموش نکنید لطافت و مهربانى ابزار کار شماست.
شما با عطوفت مى توانید مسیر غیر صحیح را خیلى راحت تغییر دهید.
با این گفتار همگى شما اعتراف مى کنید که تحول در شخصیت مرد امکان پذیر است.
همه شما در اقوام، خویشان، دوستان و همسایگان خود مردانى را که با ازدواج متحول شده اند سراغ دارید.
لطفا در صورت تحقیق و موضوع به نقش همسر توجه و دقت کنید. یقینا نظر ما را تاءیید مى کنید.
حال که با ما هم عقیده شدید با مطالعه و تحقیق مى توانید شخصیت همسر خویش را از شرایطى که دارا مى باشد به شرایط بهتر سوق
دهید.
در کتاب موفقیت و خلاقیت پیرامون شخصیت هاى ممتاز گفتارى را آورده ایم، شما مى توانید با مطالعه آن الگوى مناسبى را در
زندگى اختیار و زندگى خود را به سمت و سوى آن میل دهید اگر دوست دارید همسر شما یک مرد اجتماعى یا اهل مطالعه یا… باشد
با انتخاب الگو و استفاده از عطوفت مى توانید این گام را بردارید.
البته در انتخابها و در تغییر شخصیت مراقب باشید شخصیت و رفتار بهترى را جانشین نماید تا زندگى شما زیباتر و دلپذیرتر باشد.
چنانچه همسر شما احساس کند در سیر تحول مثبت او را یارى مى نمائید دلبستگى بیشترى به شما یافته و در زندگى بیشتر به شما
اعتماد خواهد نمود.
خوش کلامى و عطوفت یادتان نرود، در عین حال به او اطمینان بدهید که از همه سرمایه و توانتان در راه رشد و تعالى او استفاده و
شبانه روزتان را صرف پیشرفت او خواهید کرد.
با این عمل خواهید یافت که:
اولا: نقش زیبایى را در زندگى پیاده کرده و زندگى را شیرین و دلپذیرتر نموده اید.
ثانیا: تحولات مثبت زیادى را در همسر خود ایجاد کرده اید.
ثالثا: دلبستگى همسر شما به شما چقدر عمیق و زیاد شده است.

یکی از بلاهای بزرگی که دنیای مجازی سرمان آورده هک شدن خلوت خیالمان ست با سلام ها، کامنت ها و استیکر ها!

و چه زود همه ی مرزهای وجودمان را در می نوردد!

یک روی این سکه قطعا نیازهای سرکوب شده ی خودمان است، آنهایی که با لبخندی، درد دلی، آغوشی هر چند مجازی ما را تا آخر تسلیم پیش می برد اما روی دیگر سکه…..

خوش زبانی ها و دلگرمی هایی که عمرشان به شکلی باور نکردنی کوتاه ست !

کاش چاره ای کنیم این همه نیاز حصر شده و این همه سلام رهگذر را…..